Cukrzyca u psa pojawia się, jeżeli insulina nie jest produkowana przez organizm. Trzeba bacznie obserwować wygląd i zachowanie zwierzęcia. W ostrych stanach chorobowych należy podawać psu zastrzyki insuliny, także w warunkach domowych. W każdym przypadku trzeba zabrać czworonożnego przyjaciela do lekarza weterynarii.
Cukrzyca u psa może przebiegać łagodnie lub mieć stan poważny, a nawet prowadzić do śmierci. Trzustka pełni bardzo ważną rolę w życiu zwierząt i ludzi. Jakość życia psa wpływa na funkcjonowanie tego narządu, stan zdrowia psychicznego i fizycznego, a także na długość jego życia. Choroba ta może mieć podłoże genetyczne czy być wynikiem złej diety.
Budowa i funkcjonowanie trzustki
Cukrzyca u psa wpływa niekorzystnie na samopoczucie i zachowanie zwierzęcia. Trzustka jest organem wewnętrznym zwierzęcia i odgrywa istotną rolę w trawieniu, zwłaszcza część zewnątrzwydzielnicza. Wewnątrzwydzielnicza (WNT) część trzustki wydziela hormony do krwi. Hormonami tymi są: insulina i glukagon.
Odgrywają one ważną rolę w transportowaniu cukru we krwi do komórek ciała. Zewnątrzwydzielnicza (ZNT) część trzustki wydziela enzymy trawienne do dwunastnicy, tzn. do początkowego odcinka jelita cienkiego. Jeżeli trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny, to wówczas rośnie poziom glukozy we krwi.
Dzieje się tak szczególnie po posiłku. Glukoza dostaje się do nerek i zostaje wydalona w moczu. W ten sposób dochodzi też do wydalenia zbyt dużej ilości wody z psiego organizmu. Trzustka jest małym gruczołem, który jest ściśle powiązany z dwunastnicą i przyjmuje kształt litery V. Układa się w dogrzbietowej części jamy brzusznej i jest kremowo-żółta.
Łączy ona czynności gruczołu wydzielania wewnętrznego i zewnętrznego. Ta pierwsza część jest znacznie mniejsza od drugiej. Gruczoł wydzielania wewnętrznego produkuje sok trzustkowy. Jest on uwalniany do dwunastnicy przy udziale dwóch przewodów wyprowadzających. Sok trzustkowy posiada enzymy uczestniczące w trawieniu białek, cukrów i tłuszczów.
Trzustka psa dzieli się na:
- płat prawy, który jest dłuższy i smuklejszy niż płat lewy,
- płatw lewy, który jest krótki i krępy,
- trzon.
Cukrzyca niepowikłana u psów
Cukrzyca u psa to choroba metaboliczna w wyniku której glukoza nie jest transportowana z krwi do komórek. Ilość glukozy we krwi jest bardzo duża i dlatego przedostaje się ona do moczu. Wzmożony apetyt pojawia się, gdyż pomimo dużej ilości glukozy we krwi organizm głoduje. Gęstość moczu obniżona jest przechodzącą do niego dużą ilością wody.
W odpowiedzi na taką sytuację organizm odpowiada wysokim zapotrzebowaniem na wodę czyli nadmiernym pragnieniem. Ze względu na brak dostępnego we krwi cukru pomimo dużego apetytu może dojść do znacznego spadku wagi. Złym znakiem jest, gdy zwierzęta cierpiące na cukrzycę przestają spożywać dostatecznie dużo wody i karmy.
Taki przypadek oznacza bardzo zaawansowaną cukrzycę. Organizm zwierzęcia przestaje wtedy reagować na nadmiar glukozy we krwi. Może w tej sytuacji dojść do odwodnienia i schorzenia, które nazywane jest cukrzycową kwaśnicą ketonową. Wymagana jest natychmiastowa interwencja medyczna z powodu powikłania nieleczonej cukrzycy, zagrażającej życiu.
Cukrzyca podzielona jest na dwa typy:
- 1,
- 2.
W cukrzycy typu 1 insulina nie jest produkowana przez organizm. W cukrzycy typu 2 insulina jest produkowana przez organizm, ale jej ilość jest niewystarczająca. Powodem tego mogą być czynniki genetyczne, zła dieta lub otyłość. Cukrzycę mogą również wywołać wszystkie trzy wyżej podane czynniki. Cukrzyca typu 2 nie występuje u psów.
Pies zapada na cukrzycę typu 1, gdyż w przypadku choroby organizm nie produkuje insuliny. Cukrzyca jest nieuleczalna i przez całe życie czworonoga należy podawać insulinę. U chorego psa, pomimo prawidłowego leczenia może rozwijać się zaćma cukrzycowa, która często prowadzi do częściowej lub całkowitej ślepoty.
Wadę tego rodzaju można usunąć operacyjnie. Dokonuje tego lekarz weterynarii, który specjalizuje się w okulistyce. Rozróżnia się cztery rodzaje zaćmy: szarą, czarną, starczą i zieloną czyli jaskrę. Należy zapamiętać, że pojawienie się objawów cukrzycowych i spadek wagi są sygnałem do wizyty w lecznicy dla zwierząt.
Do cukrzycy często predysponowane są psy: terier tybetański, cairn terier, samojed i golden retriever, ale wyłącznie ze Stanów Zjednoczonych. Narażone na większe ryzyko zachorowania na cukrzycę u ras: szpic wilczy, sznaucer miniaturowy, beagle, pudel i jamnik. Rzadko chorują: owczarek niemiecki, bokser i golden retriever z Wielkiej Brytanii.
Najczęściej chorują suki w wieku 4-14 lat. Sporadycznie występuje cukrzyca młodzieńcza, która jest trudna do kontrolowania. Rzadko cukrzyca powstaje w wyniku względnego niedoboru insuliny. Choroba ta może przynieść różne skutki, jeżeli psi pacjent nie zostanie odpowiednio leczony.
Przyczyny cukrzycy niepowikłanej u psów to:
- skłonności genetyczne,
- zapalenie trzustki,
- niektóre leki,
- przewlekłe stany zapalne i zakażenia,
- choroby predysponujące,
- otyłość u psa, która jest czynnikiem ryzyka w przypadku cukrzycy typu 1.
Pies po podaniu insuliny może zapaść w śpiączkę, jeżeli miał zbyt dużą przerwę pomiędzy posiłkami czy jest po wzmożonym wysiłku. Podanie insuliny powoduje dodatkowe obniżenie poziomu glukozy we krwi. Może prowadzić do omdlenia, śpiączki i drgawek W takim przypadku należy podać zwierzęciu doustnie glukozę, miód lub syrop.
Do objawów cukrzycy niepowikłanej u psa należą:
- picie nadmiernej ilości wody,
- zwiększone wydalenie moczu,
- utrata wagi pomimo zwiększonego apetytu,
- apatia i osłabienie,
- brak apetytu,
- ospałość i osowiałość,
- wymioty mogą pojawić się u psów z kwasicą ketonową,
- powiększenie wątroby, żółtaczka, która jest rzadsza u psów niż u kotów,
- może wystąpić letarg.
Przy cukrzycy chorobami współistniejącymi mogą być: zaćma i zakażenie dróg moczowych. Psy z wyrównanymi zaburzeniami mogą być leczone ambulatoryjnie. Takie psy muszą być odpowiednio nawodnione czyli powinny pić wodę i spożywać pokarm oraz nie mogą wymiotować. Należy zastosować odpowiednią dietę, kontrolując jej skład i zawartość kalorii.
W posiłku podawanym rano i wieczorem powinna być zawarta taka sama ilość kalorii. Dla prawidłowej masy ciała czworonoga należy podawać około 50-70kcal/kg. Dla psów otyłych pożywienie powinno zawierać ograniczoną kaloryczność w celu osiągnięcia optymalnej masy ciała w ciągu 3-4 miesięcy.
Dieta powinna zawierać dużą zawartość włókna, które zwiększa poczucie sytości u czworonoga. W takim przypadku nie wolno podawać smakołyków, chyba że posiadają zero kalorii. Pies powinien spożyć posiłek w krótkim czasie. Zbyt mała ilość insuliny lub brak reakcji organizmu na nią prowadzi do wzrostu glukozy we krwi.
Cukrzyca z kwasicą ketonową
Cukrzyca u psa z kwasicą ketonową to choroba, która zagraża życiu i może wystąpić u czworonogów chorych na cukrzycę typu 1. Kiedy komórki ze względu na niedobór insuliny posiadają zbyt mało glukozy, to wówczas organizm spala zmagazynowany tłuszcz. Niskie stężenie glukozy we krwi nazywane jest również hipoglikemią.
Niedobór insuliny prowadzi do wytwarzania nadmiernej liczby ciał ketonowych i kwasicy. Stan zagrożenia życia związany jest z bezwzględnym lub względnym niedoborem insuliny. Charakteryzuje się obecnością ciał ketonowych we krwi, odwodnieniem, utratą elektrolitów i kwasicą metaboliczną.
Istnieje wiele przyczyn cukrzycy z kwasicą ketonową:
- przedawkowanie insuliny, które jest najczęstszym powodem tej choroby,
- zakażenie skóry, układu oddechowego lub moczowego czy ropne zapalenie nerek,
- brak reakcji na leki,
- zabiegi chirurgiczne,
- stres,
- choroby współistniejące, takie jak niewydolność serca, zapalenie trzustki, niewydolność nerek, astma czy nowotwory.
Predysponowane do tego schorzenia są przede wszystkim jamniki i pudle miniaturowe. Najczęściej chorują psy w wieku 4-8 lat. Na cukrzycową kwasicę ketonową osobniki żeńskie zapadają 1,5 razy częściej niż osobniki męskie. Choroba ta wymaga odpowiedniego leczenia, ponieważ pies może dostać wstrząsu hipoglikemicznego i stracić życie.
Objawy choroby z kwasicą ketonową to:
- wielomocz,
- wzmożone pragnienie lub brak pobierania wody,
- osłabienie, osowiałość i senność,
- brak apetytu,
- zmniejszona masa ciała,
- przyspieszenie oddechów,
- zła kondycja,
- zaburzenia równowagi,
- utrata przytomności,
- drgawki,
- zaniedbana okrywa włosowa,
- słuchy łupież,
- powiększenie wątroby.
Z chorym psem natychmiast trzeba udać się do lecznicy dla zwierząt. Leczenie poważnie chorych psów z cukrzycową kwasicą ketonową wymaga hospitalizacji i intensywnej opieki. Po ustabilizowaniu stanu psiego pacjenta polecane jest stosowanie diety ubogiej w tłuszcz, a bogatej w złożone węglowodany oraz włókno stawne i przyswajalne.
Cukrzyca u psa może mieć różny przebieg w zależności od przyczyn, stosowanej diety i jakości życia czworonoga. Zwierząt nie można leczyć samodzielnie. Weterynarz zbada psiego pacjenta, zleci badanie krwi i moczu w celu postawienia diagnozy oraz zastosowania odpowiedniego leczenia. Właściwa dieta może zmniejszyć ryzyko wystąpienia cukrzycy.
