Nielotna i najcięższa papuga na świecie to KAKAPO. Należy ona do królestwa zwierząt, gromady ptaków i rzędu papugowych. Pochodzi z rodziny kakapowatych, podrodziny Strigopinae i rodzaju Strigops. Ojczyzną tej niezwykłej papugi jest Nowa Zelandia. Kakapo prowadzi osiadły tryb życia.
Nielotna i najcięższa papuga na świecie wcześniej zamieszkiwała: Wyspę Północną, Wyspę Południową i Wyspę Stewart, które należą do Nowej Zelandii. Współcześnie ocalałe papugi zostały przeniesione na kilka niedużych wysepek, które znajdują się u wybrzeży Nowej Zelandii. Bardzo duże zagrożenie dla kakapo stanowią introdukowane przez osadników koty, psy, szczury i gronostaje.
Z tego względu populacja tego gatunku znacznie zmalała. W 2014 roku pozostało zaledwie 125 żyjących osobników. W dzisiaj czasach przebywają na wyspach bez drapieżników, gdzie są monitorowane. Papugi te są pod ścisłą ochroną w celu zachowania rodzimego gatunku Nowej Zelandii. Dla rdzennej ludności kakapo jest ważnym symbolem.
Krótka historia
Nielotna i najcięższa papuga na świecie po raz pierwszy została opisana w 1845 roku. Dokonał tego brytyjski zoolog George of Birds, który umieścił ten gatunek w rodzaju Stringops. Jest ona blisko spokrewniona z dwoma gatunkami papug żyjącymi na wyspach Nowej Zelandii. Należą do nich: nestor kea i nestor kaka. Te trzy gatunki papug pochodzą z tej samej rodziny. Kakapo należy jednak do innej podrodziny niż papugi nestor.
Nielotna i najcięższa papuga ma wokół oczu koncentrycznie ułożone pióra podobnie, jak talerzowato ułożone pióra u sowy. Z tego względu początkowo osadnicy w Nowej Zelandii nazywali kakapo papugą sowią. Z powodu nielotu ptak ten zwany jest również papugą ziemną. Papugi te 700 lat temu padały ofiarami licznych polowań dla mięsa, skór i piór, z których wyrabiano peleryny.
Szczury polinezyjskie zjadały jaja i pisklęta kakapo. Populacja tych papug zmniejszyła się znacznie, jeszcze przed przybyciem Europejczyków do Nowej Zelandii. W latach osiemdziesiątych XIX wieku sprowadzono na wyspy łasicowate. Były potrzebne do walki z królikami, co znacznie zmniejszyło również liczebność kakapo.
Ochrona kakapo
Nielotna i najcięższa papuga na świecie posiada specjalną ochronę przed wyginięciem tego gatunku w środowisku naturalnym. Od 1894 roku podejmowane są działania ochronne przed wymarciem kakapo. Najbardziej pomyślny jest rozpoczęty od 1989 roku i trwający dotychczas Plan Przywrócenia Kakapo czyli Kakapo Recovery Plan.
W 1891 roku na niedużej Wyspie Resolution Island został utworzony rezerwat przyrody. Kakapo zostało tam przeniesione, ale na przestrzeni około 6 lat zostały wytępione przez gronostaje. W 1903 roku ocalałe osobniki przeniesiono z Resolution Island do rezerwatu przyrody na Wyspie Little Barrier Island, gdzie zagrożeniem dla nich były dzikie koty.
Z tego względu papugi znowu zostały przeniesione na inną wyspę. Tym razem w 1912 roku trafiły na Wyspę Kapiti, która oddalona jest 8 km od wybrzeży Wyspy Północnej. Przeniesiono tam 3 osobniki, gdzie 1 przetrwał do 1936 roku. Do lat dwudziestych ubiegłego stulecia papugi te zupełnie wyginęły na Wyspie Północnej.
Znacznie też zmniejszyła się ich liczebność na Wyspie Południowej. Ostatnie osobniki zostały złapane w 1997 roku na Wyspie Stewart. Ostatecznie zostały wybrane dla kakapo 4 małe wyspy, które należało odpowiednio przygotować. Były to: Maud Island, Little Barrier, Mana Island i Codfish. Zostało tam przeniesionych 65 osobników, w tym 22 samice i 43 samce.
Usuwano z tych wysp wiele razy koty i gronostaje, które zagrażały papugom. Od kwietnia 2012 roku kakapo żyją na wyspach: Codfish, Little Barrier Island i Anchor, gdzie są nieustannie monitorowane. W 2014 roku doczekano się przełomu w rozmnażaniu, ponieważ samice złożyły jaja.
Wygląd
Nielotna i najcięższa papuga na świecie jest masywnie zbudowana. Samiec osiąga długość do 64 cm. Ogon mierzy około 21 cm, a skrzydła mają 28 cm długości. Masa ciała mieści się w granicach 1-3,5 kg. Nie jest ona zdolna do lotu z powodu krótkich skrzydeł w stosunku do rozmiarów ciała. Poza tym nie posiada grzebienia na mostku, który jest niezbędny do latania.
Papugi te mają ciemnobrązowe oczy. Górna część dzioba jest koloru niebieskoszarego, a dolna ma barwę kości słoniowej. Papuga ta ma silne nogi, których stopy wyposażone są w 2 palce skierowane do przodu i 2 do tyłu. Wielki i zakrzywiony dziób ukryty jest częściowo pomiędzy gęstymi piórami czuciowymi, które przypominają kocie wibrysy.
Palce zakończone są mocnymi pazurami, przystosowanymi do wspinaczek po drzewach. Ptak ten posiada niepozorne i „sowie” upierzenie w odcieniach zieleni, żółtego i brązu, Ubarwienie piór pomaga ukryć się kakapo w zaroślach. Jest to wspaniały kamuflaż przed drapieżnikami, ale nie w każdym przypadku skuteczny.
Obie płcie pod względem upierzenia są do siebie podobne. Jednak samica ma okrąglejszą głowę, węższy i dłuższy dziób, nogi bardziej smukłe i dłuższy ogon niż samiec. Górne partie ciała obu płci mają żółtawe upierzenie, które jest cętkowane na przemian ciemno-brązowoszarym kolorem bądź czarno-brązowoszarym.
Doskonale komponuje się to z barwami naturalnych roślin. Policzki, kark i brzuch mają odcienie żółtawe z brązowoszarymi cętkami i jasnozielonymi smugami. Pierś kakapo jest koloru żółtozielonego. Ptak ten ma najmniejsze skrzydła w stosunku do swoich rozmiarów spośród wszystkich papug żyjących na naszej planecie.
Zachowanie
Nielotna i najcięższa papuga na świecie prowadzi nocny styl życia podobnie jak sowy. W żerowaniu pomaga jej bardzo dobrze rozwinięty węch i pióra czuciowe. Pozbawiona jest zdolności lotu, jako jedyna papuga na kuli ziemskiej. Potrafi jednak niezgrabnie wspinać się na zawieszone zaraz nad ziemią gałęzie.
Skrzydła wykorzystuje do utrzymywania równowagi, a także do amortyzowania lądowania, gdy skacze z drzewa. Pomocne są one także podczas biegania. Gromadzi w organizmie duże zapasy tłuszczu w celu zachowania energii. W dzień odpoczywa w ukryciu. Ptak ten posiada niski wskaźnik przemiany materii.
Nielotna i najcięższa papuga na świecie jest weganką. W nocy poszukuje zielonych roślin, nasion traw, pączków, kwiatów, a przede wszystkim opadłych owoców z drzew. Natomiast za pomocą silnych nóg wykopuje korzenie i bulwy. Dietę swoją uzupełnia grzybami, a także drewnem bielastym drzew.
Pożywieniem tej papugi jest wiele gatunków roślin. Wielki i mocny dziób wykorzystuje do mielenia pokarmu. Wyciska nim sok z liści i łodyg roślin, ponieważ ma silnie zredukowane wole. Pozostawia na ziemi kule niestrawionych włókien. W latach urodzaju preferuje owoce z drzewa Dacrydium cupressinum. W czasie obfitego sezonu odżywia się wyłącznie owocami.
Rozmnażanie kakapo
Nielotna i najcięższa papuga na świecie jest gatunkiem poligynicznym. Oznacza to, że samiec może łączyć się w pary więcej niż z jedną samicą. System rozmnażania tych ptaków polega na zbieraniu się samców w małej grupie na „arenie godowej”. Ma to na celu przyciągnąć samice, które spośród samców wybierają swojego partnera na czas rozmnażania.
Między obu płciami nie są zawiązywane żadne kontakty poza kopulacją. Tokowanie odbywa się od stycznia do marca. Każdy plac składa się z zagłębień o głębokości 10 cm. Znajdują się one blisko nasypów, drzew czy skał. Każde zagłębienie wykopane jest przez samca, który emituje z nich głośne dźwięki o niskiej częstotliwości, poniżej 100 Hz.
Wydawane odgłosy
Odgłosy wydawane są przez nadymanie worków powietrznych. Po wydanych 20 głośnych dudnięciach, wydaje metaliczny odgłos ching o wysokiej częstotliwości. Dźwięki te mogą być słyszane z odległości 1 km. Samica w sezonie kopuluje raz, rzadko 2-3 razy. Do rozmnażania dochodzi raz na 3-4 lata w czasie największego urodzaju.
Składanie jaj
Samica składa jaja od stycznia do marca. Miejsce na gniazdowanie zajmuje w okresie od 1 do 9 dni po kopulacji. Składa zwykle 1-2 jaja, sporadycznie 3 czy 4. Jaja posiadają owalny kształt i są koloru białego. Gniazda budowane są w naturalnych zagłębieniach i jamach w ziemi oraz mogą być wydrążone w powalonych pniach drzew.
Gniazdo
Gniazdo buduje wyłącznie samica z patyków, fragmentów roślin, ziemi, torfu czy kawałków drewna. Twarde elementy gniazda są rozdrabniane. Samica buduje gniazdo blisko miejsc przeznaczonych do żerowania. Podczas wysiadywania jaj opuszcza gniazdo każdej nocy w poszukiwaniu pokarmu. Po miesiącu wykluwają się pisklęta, które są bezradne i ślepe.
Noworodki
Noworodki śpią w gnieździe na brzuchu z rozpostartymi skrzydłami. Samiec w ogóle nie bierze udziału w wychowaniu potomstwa. Matka karmi pisklęta przez 3 miesiące. Po pełnym upierzeniu pozostają jeszcze z samicą około 1 miesiąca. Matka żeruje wówczas z potomstwem każdej nocy około 4 godzin. Później wraz z rozwojem młodych czas żerowania się stopniowo wydłuża.
Karmienie
Młode rzadko karmione są przez matkę aż do 6 miesiąca życia. Gatunek ten nie odnosi sukcesów lęgowych. Z wysiadywanych jaj przez samice wykluwa się około 40% piskląt, a z tego w osobniki dojrzałe płciowo rozwija się zaledwie około 29%. Samce rozpoczynają dudnienie przed 5 rokiem życia. Natomiast samice dojrzałość płciową osiągają w wieku 6-9 lat.
Podsumowując
Nielotna i najcięższa papuga na świecie jest gatunkiem endemicznym Nowej Zelandii. Kakapo było ptakiem pospolitym przed przybyciem człowieka na wyspy. Jest to gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Kakapo to długowieczny ptak. Może żyć około 90 lat, jeżeli jest zdrowy, posiada odpowiednią dietę i warunki niezbędne do życia.
