Największa wiewiórka świata to Ratufa indica, zamieszkująca centralną i południową część Indii w Azji Południowej. Należy ona do gromady ssaków, rzędu gryzoni i podrzędu wiewiórkokształtnych. Pochodzi z rodziny wiewiórkowatych i podrodziny wiewiór. Ta atrakcyjna wiewiórka została zaklasyfikowana do rodzaju wiewióry.
Największa wiewiórka świata nie tylko wyróżnia pokaźnymi rozmiarami ale także pięknym ubarwieniem. Nazywana jest też wiewiórą dekańską lub indyjską. Prowadzi dzienny styl życia. Jest aktywna od świtu do zmierzchu, zwinnie wykonując skoki z jednego drzewa na drugie. Zasiedla lasy liściaste, zimozielone, półzimozielone, a także nizinne lasy przybrzeżne.
Podział systematyczny
Największa wiewiórka świata została opisana po raz pierwszy w 1771 roku przez walijskiego przyrodnika Thomasa Pennanta. Dopiero po 6 latach niemiecki przyrodnik Johann Christian Erxleben nadał wiewiórce nazwę Sciurus indicus. Do rodzaju Ratufa włączył ten gatunek w 1867 roku brytyjski zoolog John Edward Gray.
Największa wiewiórka świata w obrębie swojego gatunku Ratufa indica posiada 4 podgatunki:
- Ratufa indica indica żyjąca na zachodnich terenach Indii. W jej ubarwieniu dominuje kolor bordowy, widoczny na głowie, bokach, tułowiu i ogonie, który posiada jasną końcówkę.
- Ratufa indica centnitis zamieszkująca centralną i wschodnią część Indii. Kępki uszu, boki, grzbiet i tylne kończyny mają barwę czerwoną. Natomiast ramiona i przednie kończyny są koloru czarnego.
- Ratufa indica dealbata występująca na zachodzie Indii. Podgatunek ten posiada bardzo blade futro z białym ogonem. Niekiedy ze względu na swoje umaszczenie opisywana jest jako forma albinistyczna.
- Ratufa indica maxima, która zasiedla tereny południowe Indii jest podobnie ubarwiona co Ratufa indica indica. Jedynie ramiona, zad i ogon są koloru czarnego.
Wygląd i zachowanie
Największa wiewiórka świata imponuje swoimi rozmiarami i bajecznym wyglądem. Jest to gigantyczny gryzoń o ciekawym ubarwieniu. Długość tułowia z głową mieści się w przedziale 34-45 cm, a ogona wynosi 38-49 cm. Długość wiewióry dekańskiej wraz z ogonem może osiągnąć około 90 cm.
Ratufa indica posiada 20-22 zęby, w tym zawsze 4 siekacze, 2 na górze i 2 na dole. Kolorowe futro tej wiewiórki godne jest podziwu. Umaszczenie uzależnione jest od podgatunku. Masa ciała wiewiórki wynosi w granicach 900-2300 g. Gryzoń ten większość czasu przeznacza na poszukiwaniu pożywienia. Natomiast około 25% dnia wykorzystuje na odpoczynek.
Wiewióry dekańskie są mistrzyniami wspinaczek. Dzięki ostrym pazurom i chwytnemu ogonowi bez trudu poruszają się po gałęziach drzew na odległość nawet kilku metrów. Wiewiórki te są zwierzętami towarzyskimi, ale wolą prowadzić samotniczy styl życia. Spotykają się głównie w okresie godowym.
Każda wiewiórka posiada swoje własne terytorium, które broni przed innymi osobnikami. Gryzonie te charakteryzują się świetną pamięcią, ponieważ potrafią zapamiętać gdzie ukryły poszczególne orzechy. Komunikują się pomiędzy sobą przy pomocy różnych dźwięków i gestów. W ciągu dnia robią sobie krótkie drzemki, zwykle w koronach drzew.
Mają bardzo dobrze rozwinięty wzrok, słuch i węch, co pomaga im w poszukiwania pożywienia i unikania drapieżników. Jest jednym z najbardziej charakterystycznych gatunków wiewiórek na świecie ze względu na swój unikatowy wygląd. Pełni ważną rolę w ekosystemie. Przyczynia się do rozsiewania nasion, wpływając na odnowę lasu.
Dieta wiewiór dekańskich
Największa wiewiórka świata nie gromadzi zapasów na zimę. Gatunek ten jest przede wszystkim owocożerny. W zależności od lokalizacji spożywa też pokarm roślinny. Najczęściej żeruje na drzewach, a na ziemię schodzi rzadko. Poszukuje tam nasion i opadów owocowych. Jadłospis tego gatunku jest dość zróżnicowany i zależy od dostępności pokarmu.
Podstawowy jadłospis wiewiór dekańskich:
- Owoce, które są ulubionym przysmakiem tego gatunku. Najchętniej spożywają owoce drzew rosnących w ich naturalnym środowisku, takie jak figi, mango i banany, a także owoce lokalnych gatunków roślin. Żeruje również na owocach chlebowca różnolistnego z rodziny roślin morwowatych, który nazywany jest też drzewem bochenkowym.
- Pędy i soczyste liście młodych krzewów i drzew.
- Nektar kwiatowy, który urozmaica dietę tych zwierząt i dostarcza wielu cennych składników odżywczych.
- Orzechy, które są ich smakołykiem bez problemu rozłupują ostrymi zębami, żeby dostać się do ich wnętrza.
- Kora z drzew dostarcza wiewiórkom dodatkowych składników odżywczych, gdy brakuje innych źródeł pokarmu.
Menu wiewiórek może się zmienić w zależności od warunków klimatycznych i miejsca występowania. Urozmaicona dieta jest bardzo ważna do prawidłowego funkcjonowania tych zwierząt. Wiewiórki dekańskie jedzą owoce i rośliny. Ich system trawienny nie jest przystosowany do trawienia mięsa.
Dostarcza wiewiórce:
- Energii niezbędnej do aktywnego trybu życia, wspinaczek i skoków.
- Witamin i minerałów potrzebnych do funkcjonowania organizmu wiewiórki.
- Wody, której część wiewiórka pozyskuje z pokarmu, a zwłaszcza z owoców.
Rozmnażanie
Największa wiewiórka świata w górnej części baldachimu drzew buduje gniazdo z długich gałązek, liści i mchu. Umiejscowione jest ono na wysokości około 20 metrów nad poziomem ziemi. Wiewióra dekańska wyściela je liśćmi. Samica chodzi w ciąży 21-25 dni. Po tym okresie na świat przychodzi tylko jeden noworodek.
Matka karmi go w granicach 5-6 miesięcy. Młoda wiewiórka uzyskuje samodzielność po około 9 miesięcy. Dojrzałość płciową osiąga około 2 roku życia. Opuszcza wówczas terytorium matki i szuka własnego miejsca do życia. Te interesujące i zwinne gryzonie o niepospolitym futrze mogą żyć nawet 16 lat. Naukowcy wciąż badają cykl rozmnażania wiewiórek.
Największa wiewiórka świata jest bardzo fascynującym zwierzęciem, która zasługuje na uwagę i ochronę człowieka. Największym dla tego gatunku zagrożeniem jest wycinka lasów, polowania, drapieżniki i zmiany klimatyczne, które wpływają na dostępność pokarmu i wody. Ochrona wiewiórek wymaga kompleksowych działań na wielu poziomach.
Największa wiewiórka świata została wymieniona przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych, jako gatunek najmniejszej troski. Ratufa indica otrzymała w naszym kraju polskie nazewnictwo – wiewióra dekańska. Te piękne okazy wiewiórek można też podziwiać w ogrodach zoologicznych.
