Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych jest to rejestr gatunków, które zagrożone są wyginięciem. Lista ta obejmuje faunę i florę. Z każdym rokiem wzrasta liczba zagrożonych wyginięciem gatunków zwierząt i roślin.
Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych to The Red List of Threatened Species. Jest ona publikowana regularnie przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody czyli International Union for Conservation of Nature (IUCN). Siedziba Unii znajduje się w mieście szwajcarskim Gland. Organy z Czerwonej Listy (RLA) nadzorują ocenę gatunków.
Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych na świecie
Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych opisuje dokładnie zwierzęta i rośliny zagrożone wyginięciem. W 2000 roku było zagrożonych ponad 15 tysięcy gatunków. Natomiast w 2005 roku opisanych zostało 40 tysięcy zagrożonych organizmów.
Z każdym rokiem liczba ta rosła. W 2022 roku zarejestrowanych jest już ponad 140 tysięcy gatunków zagrożonych zwierząt i roślin. Stanowi to ponad 80 tysięcy więcej niż w roku 2011. W tym czasie zostało opisanych około 14 tysięcy gatunków roślin i około 45 tysięcy gatunków zwierząt.
Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych klasyfikuje poziom zagrożenia gatunków na podstawie niżej podanych kategorii:
- EX – wymarłe całkowicie wszystkie osobniki danego gatunku.
- EW – wymarłe na wolności czyli dotyczy gatunków dzikich. Żyją zwykle na wolności pojedyncze okazy lub populacje w ogrodach zoologicznych albo w hodowlach. Mogą one przejść do gatunków zagrożonych po udanej reintrodukcji. Oznacza to ponowne wprowadzenie do środowiska naturalnego, na stałe miejsca bytowania rodzimych gatunków zwierząt czy roślin, które wcześniej tam żyły.
- CR – krytycznie zagrożone czyli najbardziej zagrożone gatunki.
- EN – zagrożone czyli wysokiego ryzyka, gatunki wrażliwe na wymarcie w bliskiej przyszłości.
- VU – narażone to gatunki, które mogą wyginąć, ale nie tak szybko jak gatunki zagrożone.
- NT – bliskie zagrożenia to gatunek, który jest bliski zaliczenia do kategorii narażonych.
- LC – najmniejszej troski to gatunki, które nie są zaliczone do zagrożonych ani blisko zagrożonych.
- DD – niedostatecznie rozpoznane gatunki. Nie został jeszcze określony stopień ich zagrożenia, ponieważ nie ma na ich temat wystarczającej ilości danych. Nie należy je traktować jako gatunki zagrożone.
- NE – nieoszacowane gatunki według kryteriów Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody. Oznacza to, że gatunki te nie zostały jeszcze ocenione.
Liczba gatunków wymienionych w każdej kategorii Czerwonej Listy zmienia się za każdym razem po jej aktualizowaniu. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody podsumowuje na bieżąco liczbę gatunków w każdej kategorii według grup taksonomicznych i krajów. Gatunki zwierząt i roślin są ciągle oceniane, a nowe dodawane do Czerwonej Listy.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody
Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych uzupełniana jest na bieżąco przez IUCN. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody powstała w 1948 roku. Składa się z organizacji rządowych, pozarządowych i ludności tubylczej z ponad 160 krajów. Jest światowym autorytetem w zakresie zasobów i ochrony przyrody.
Korzysta z wiedzy i zasobów około 18 tysięcy ekspertów i naukowców oraz ponad 1400 organizacji członkowskich. Zapewnia publicznym, pozarządowym i prywatnym instytucjom narzędzia, wiedzę i projekty. Umożliwia to wspólne działania w ochronie naturalnego środowiska i życia na Ziemi.
Na całym świecie znajdują się biura regionalne, placówki krajowe i projektowe. Sekretariat dostarcza wiedzę, zwołuje i buduje potencjał oraz zarządza projektami na całej kuli ziemskiej. Poza tym do zadań Sekretariatu należy koordynowanie usług wsparcia dla komisji i członków.
Sekretariat prowadzony jest przez Dyrektora Generalnego i trzech jego zastępców. Od lipca 2020 roku stanowisko dyrektora generalnego Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody objął dr Bruno Oberle ze Szwajcarii. Rada IUCN wybrana jest na Kongresie IUCN przez jej członków. Jest to główny organ zarządzający.
Prezydentem IUCN jest Razana Al Mubaraka ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody zbiera się co cztery lata na Światowym Kongresie Ochrony Przyrody. Jest największą na świecie i najbardziej zróżnicowaną siecią środowiskową.
Polskie Czerwona Księga Zwierząt
Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych cieszy się dużym autorytetem na całym świecie. Na wzór tej Czerwonej Księgi powstała Polska Czerwona Księga Zwierząt. Prowadzi ona rejestr zagrożonych gatunków w Polsce ze świata fauny. Jest to lista ginących gatunków zwierząt z ich opisem i rozmieszczeniem.
Podaje stopień zagrożenia tych zwierząt oraz proponowane i stosowane metody ich ochrony. Polska Czerwona Księga Zwierząt jest opracowana i uzupełniana przez Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie przy owocnej współpracy z naukowcami. Czerwona Lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce została opublikowana w 2002 roku.
Polska Czerwona Księga Zwierząt klasyfikuje gatunki zagrożone według następujących kategorii:
- EX – gatunki wymarłe.
- EXP – gatunki zanikłe w Polsce.
- CR – gatunki skrajnie zagrożone.
- EN – gatunki bardzo wysokiego ryzyka, które bliskie są zagrożeniu.
- VU – gatunki wysokiego ryzyka, które narażone są na wyginięcie.
- NT – gatunki niższego ryzyka, ale bliskie zagrożenia.
- LC – gatunki na razie niezagrożone, ale wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt.
Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych jest wzorcową listą wszystkich gatunków zagrożonych na świecie. Większości z nich grozi wyginięcie w wyniku działalności człowieka, który niszczy zasoby przyrody. Uproszczoną formą tej Księgi jest Polska Czerwona Księga Zwierząt. Uwzględnia ona szeroką skalę zagrożeń.
ZOBACZ TAKŻE
[pt_view id=”6f01e38f2y”]
