Żywienie i zdrowie pszczół

Żywienie i zdrowie pszczół leży w kompetencji pszczelarzy. Wykonują oni zadania wymagające wiedzy i zaangażowania. Dzikie pszczoły muszą same zadbać o siebie. Natomiast dobrostan pszczół hodowlanych zależy od wielu czynników.

Żywienie i zdrowie pszczół przekłada się na ich prawidłowy rozwój i stan zdrowia. Praca hodowlana wymaga wiedzy i doświadczenia.

Polega ona na:

wyborze materiału w drodze selekcji,
wychowaniu materiału hodowlanego,
odpowiednim doborze rodziców,
sprawdzeniu przydatności potomstwa.

Profilaktyka

Żywienie i zdrowie pszczół oznacza duże wyzwanie dla pszczelarzy. W Polsce brakuje leków weterynaryjnych z wyjątkiem środków warroabójczych. W takiej sytuacji należy stosować metody profilaktyczne. Bardzo jest ważna dezynfekcja sprzętu pszczelarskiego. Okresowej dezynfekcji powinien zostać poddany cały sprzęt i urządzenia pszczelarskie.

Oznacza to, że należy odpowiednio czyścić i dezynfekować: narzędzia, odzież ochronną, sprzęt, a także ule i pasieczysko. Metody dezynfekcji dzieli się na: fizyczne i chemiczne. Do środków dezynfekcji fizycznej zaliczane jest działanie: gorącej wody, pary wodnej, wysokich i niskich temperatur, ognia, a także promieni słonecznych.

Metoda chemiczna to stosowanie wapna palonego, formaliny, kwasów organicznych, detergentów czy alkoholi. Drobny sprzęt pszczeli powinien być czyszczony i myty po każdym użyciu. Można stosować gorącą wodę czy spirytus denaturowy. Dezynfekcja odzieży ochronnej polega na okresowym praniu w gorącej wodzie z detergentami.

Odzież należy wysuszyć na słońcu i wyprasować żelazkiem. Miodarki każdorazowo powinny być umyte gorącą wodą i osuszone. W czystości również powinny być utrzymywane ule. Należy je oskrobać we wnętrzu i umyć ciepłą wodą z detergentami. Zalecana jest częsta wymiana plastrów nawet 50 % rocznie.

Podkarmianie pszczół

Żywienie i zdrowie pszczół miodnych przekłada się na jakość miodu. Syrop dla pszczół powinien być zrobiony z czystej i przegotowanej wody. Dokarmianie należy przeprowadzać wieczorem. Najlepiej jednocześnie we wszystkich rodzinach. W okresie karmienia pszczół należy uważać, żeby do podkarmiaczek nie miały dostępu obce pszczoły.

Pszczoły mają podobne wymagania pokarmowe do innych zwierząt. Niedobór pyłku osłabia robotnice i trutnie. Ilość tłuszczu w pyłku nie może przekroczyć 8 %. Rodzina pszczela w klimacie umiarkowanym potrzebuje do prawidłowego rozwoju od 25 do 55 kg pyłku rocznie. Pszczoły powinny mieć stały dostęp do naturalnego pożytku pyłkowego i nektarowego.

Nektar i syrop cukrowy pobudza pszczoły do zbierania pyłku.

Nie należy doprowadzać do niedoborów pokarmowych w pszczelej rodzinie. Bieżące zapasy pokarmowe możemy uzupełniać zamiennikami. Zawierają one głównie cukry i białka. Do uzupełnienia diety pszczół produkowane są różnego rodzaju suplementy.

Uzupełnienie pszczelej diety węglowodanami nie jest kłopotliwe. Do tego celu można użyć: miodu, syropu cukrowego, izoglukozy czy syropu cukru inwertowanego. Poza tym warto zastosować cukier krystaliczny i wykorzystać ciastka cukrowe czy miodowo-cukrowe. Atrakcyjnym pożywieniem dla pszczół jest syrop sacharyzowy.

Syrop cukrowy w ciepłe dni należy podawać pszczołom w ciągu 3 dni od jego przygotowania. Zmieszanie 1 litra wody z 1 kg cukru daje syrop 50%. W okresie podawania substytutów pszczoły muszą mieć stały dostęp do wody. W rodzinie nie powinno brakować pokarmu. Na zimę w jednym ulu musi znajdować się zapas pokarmu w granicach 4-5 kg.

Zdrowie pszczół

Żywienie i zdrowie pszczół wpływa na ich wygląd i zachowanie. W dzisiejszych czasach następuje stopniowa dewastacja środowiska. Ofiarami padają rośliny i zwierzęta. Niekiedy giną bezpowrotnie całe ekosystemy w wyniku ekspansji rolnictwa i przemysłu.

Zagrożone w przyrodzie są również pszczoły.

Podobnie jak inne zwierzęta pszczoły także chorują. Przede wszystkim położony jest nacisk na zapobieganie powstawaniu pszczelich schorzeń. Dodatkowo należy unikać stosowania antybiotyków i chemicznych leków, które mają uboczne skutki.

Owadami tymi opiekują się pszczelarze, których powinny zaniepokoić następujące objawy:

martwe pszczoły pod wylotkiem,
słabe loty i niemrawe pszczoły,
pszczoły pełzające, które pozbawione są zdolności lotu,
zmieniony, zmarły czerw,
wywlekanie obumarłego czerwiu,
plamy kału we wnętrzu ula i na wylotku,
słabe pobieranie syropu cukrowego,
nieprzyjemny zapach wydobywający się z wnętrza ula.

Podczas przeglądu ramek z pszczołami nie wolno je wystawiać poza ulem, ponieważ grozi to zagubieniem matki. Niedopuszczalne jest podawanie leków profilaktycznie zdrowym rodzicom.

Pszczoły żyjące w rodzinach posiadają podwójny system odpornościowy:

odporność indywidualną każdego osobnika. Wynika ona z mechanizmów fizjologicznych i anatomicznych organizmu.
Odporność grupową czyli kolonijną, która polega na określonym zachowaniu pszczół. Pszczoły dbają o czystość i porządek w ulu. Owady te obdarzone są instynktem higienicznym. Na przykład usuwają z dna ula wszelkie zanieczyszczenia, martwe osobniki czy chore lub wadliwe larwy.

Podsumowując żywienie i zdrowie pszczół to bardzo ważne aspekty w ich życiu. Właściwie dokarmiane pszczoły i higieniczne warunki zminimalizują ich choroby. Podstawowym elementem każdej pasieki jest ul, który zapewni pszczołom prawidłowy rozwój i schronienie przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Paza tym w ulu owady te gromadzą miód i inne pszczele produkty.