Socjalny rozwój szczeniąt jest bardzo ważnym aspektem w prawidłowym rozwoju i późniejszym funkcjonowaniu dorosłego psa. Czworonożny przyjaciel w domu powinien być wielką radością. Nie wystarczy psu zapewnić właściwą dietę i dobre warunki bytowania, gdyż trzeba go jeszcze odpowiednio wychować, a nawet wyszkolić.
Socjalny rozwój szczeniąt powinien zostać rozpoczęty już w hodowli, gdzie maluch przebywa ze swoją matką i rodzeństwem. Z tego względu dobrze jest zasięgnąć informacji, w jaki sposób szczenię poznawało otoczenie i jak było traktowane u hodowcy. Te pierwsze tygodnie życia w hodowli mają bardzo duży wpływ na całe życie psa.
Fazy socjalizacji i rozwoju psychicznego szczeniąt
Socjalny rozwój szczeniąt i ich rozwój psychiczny można podzielić na kilka faz. Dobrze wychowany pies przebywa ze swoim właścicielem w miejscach publicznych, które są do tego przeznaczone i nie zakłóca ciszy nocnej szczekaniem.
Poza tym nie zagraża mieszkańcom swoim agresywnym zachowaniem i nie bawi się w miejscach, które przeznaczone są do innych celów. Oznacza to, że nie wchodzi na teren piaskownicy i placu zabaw dla dzieci czy innych niedozwolonych dla zwierząt miejsc.
Fazy socjalizacji i rozwoju psychicznego szczeniąt:
- Pierwsza faza to typowo wegetatywna. Szczenięta przychodzą na świat ślepe, głuche i nieporadne. Jednak od początku maluchy walczą o dostęp do sutków psiej matki. Jest to okres pierwszych 2 tygodni od urodzenia i czas szybkiego rozwoju fizycznego. Ten okres zaliczony jest do noworodkowego. W tym czasie rozwijają się zmysły słuchu, wzroku, dotyku i smaku.
Około dziesiątego dnia życia szczenię zaczyna widzieć i słyszeć. Pieski w fazie wegetatywnej wykazują odruchy ssania i gromadzą się w grupach, żeby było im ciepło. W tym czasie hodowcy skupiają się wyłącznie na stanie zdrowia suki, jej prawidłowym odżywianiu i higienie, dbając o czystość kojca. - Druga faza nazywana jest przejściową i obejmuje 3 tydzień życia szczeniąt. Można wtedy zauważyć pierwsze zainteresowana otoczeniem i rodzeństwem. Maluchy zaczynają się wzajemnie obwąchiwać, dotykać i oblizywać. Występuje pozytywna reakcja na nowego osobnika. Szczenięta w fazie przejściowej nie przejawiają żadnych reakcji lękowych.
- Trzecia faza dotyczy poznawania świata i wpajania skojarzeń. Obejmuje okres 4-7 tygodni. Po 3 tygodniach szczenię powinno nawiązać kontakt z ludźmi w celu przyzwyczajenia się do dotykania i podnoszenia. Trzeba podtrzymywać całe ciało szczeniaka przy jego podnoszeniu. Maluch powinien mieć też miejsce do załatwiania się, które można wyłożyć gazetami.
W tym czasie szczenięta opuszczają już legowisko. Do 7 tygodnia psie potomstwo powinno nawiązać kontakt z ludźmi. Jeżeli to nie nastąpi, to taki pies pozostanie nieufny do końca życia. Wyprowadzane są często przez matkę w celu zaznajomienia z otoczeniem. Szczenięta w 5 tygodniu życia powinny nawiązać ściślejsze kontakt z ludźmi.
Pojawiają się pierwsze emocje, takie jak piszczenie, machanie ogonem, a nawet pierwsze próby szczekania. Maluchy są wówczas ciekawe świata, a każda nowa rzecz wzbudza ich zainteresowanie. W tej fazie obserwowanie zachowania szczeniąt powinno być przyjemnością. - Czwarta faza jest etapem prawdziwej socjalizacji, która jest bardzo ważna w życiu psa. Obejmuje ona okres 2-3 miesięcy życia szczeniąt. Po raz pierwszy maluchy przejawiają odczucie nieufności i lęku. Zaczynają bać się nieznanych rzeczy, a przy matce czują się bezpiecznie. W tym okresie mają miejsce pierwsze lekcje czystości. W tym czasie hodowcy i następnie psi właściciele nie powinni popełniać błędów, które trudno będzie naprawić i rzutują one na dalsze życie czworonoga.
- Piąta faza dotyczy podporządkowania. W tym czasie zaczynają tworzyć się hierarchie w grupie. Okres ten obejmuje 13-18 tydzień życia szczeniąt. Jest to drugi etap lęku. Najlepiej kupić szczenię w wieku 10-12 tygodni, które ma już za sobą pierwsze oznaki lęku. Wtedy szybciej przystosuje się do nowego środowiska i mniej boleśnie będzie znosiło odłączenie od matki i rodzeństwa. Szczenięta nie powinny być przekazywane wcześniej w inne ręce, jak po skończeniu 2 miesięcy.
Nowy przybysz w domu
Socjalny rozwój szczeniąt wpływa na jego dobrostan. Zanim szczenię pojawi się w domu należy przygotować mu konkretne miejsce i tam położyć odpowiednich rozmiarów legowisko. Trzeba zapewnić maluchowi w mieszkaniu bezpieczne warunki bytowania. Z tego względu należy przede wszystkim zabezpieczyć przewody elektryczne.
Trzeba też usunąć niebezpieczny lub wartościowy sprzęt z jego zasięgu oraz nie trzymać nisko butów ani innych przedmiotów. Ciekawość malucha jest bardzo duża. Często nie tylko gryzie, ale także połyka przedmioty, którymi się bawi. Szczenię nie zdaje sobie sprawy, jak tragiczna w skutkach może okazać się dla niego połknięta rzecz.
Z tego powodu zabawki dla szczeniaka powinny być starannie dobrane, a niebezpieczne rzeczy usunięte z jego drogi, takie jak skarpety, rajstopy, foliowe torebki, włóczka, sznurki czy zbyt małe piłeczki do zabawy. Spożycie tego typu rzeczy może doprowadzić pieska do powikłań zdrowotnych, a nawet śmierci.
W przypadku gdy w domu jest już inne zwierzę, np. pies czy kot należy zapoznać z nimi przybysza i to najlepiej na neutralnym terenie, żeby nie doszło do konfliktu i niezadowolenia ze strony starszego osobnika. Szczenię powinno również poznać wszystkich członków ludzkiej rodziny, z którymi wspólnie będzie mieszkało w jednym domu.
Powitania jednak nie powinny być zbyt wylewne. W środowisku naturalnym szczenięta pozostają przy psiej matce do pół roku, a czasami nawet dłużej. Maluchy uczą się poprzez zabawę. Jeżeli jedno ugryzie zbyt mocno drugie, to poszkodowany osobnik zapiszczy i odmówi dalszej wspólnej zabawy. W ten sposób pieski uczą się współżycia w grupie.
Matka również dyscyplinuje swoje dzieci, jeżeli zabawa jest zbyt brutalna. Powstrzymując niewłaściwe zachowanie niesfornego malucha, suka może przewrócić go na bok i przycisnąć łapą lub objąć mocno pyskiem pyszczek niegrzecznego szczeniaka. Człowiek szkoląc szczenię może naśladować zachowanie psiej matki.
Podsumowując
Socjalny rozwój szczeniąt w początkowych trzech fazach uzależniony jest od hodowcy, a w późniejszym okresie od psiego właściciela. Nie należy zapominać, że pies jest wizytówką człowieka i wydaje o swoim opiekunie świadectwo. Chlubę swojemu właścicielowi przynosi czysty, zadbany i dobrze ułożony czworonożny towarzysz.
