Skóra i łuski ryb

17/03/2022 Wyłączono przez AKS

Podziel się

Skóra i łuski ryb spełniają znaczącą rolę w życiu żywych organizmów świata podwodnego. Skóra jest zewnętrzną warstwą ciała wszystkich rybich gatunków. Zapewnia ona kontakt z otoczeniem i zapobiega przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Natomiast łuski ryb i ich ciało są skostniałymi wytworami skóry właściwej.

Skóra i łuski ryb pełnią czynności zabezpieczające organizm rybich gatunków. Skóra ryb przewyższa budową i różnorodnością funkcji skórę innych kręgowców. Zbudowana jest ona z naskórka i skóry właściwej. Łuski pokrywają przeważnie całą skórę większości ryb. Niektóre ryby są jednak pozbawione całkowicie bądź częściowo łusek.

Budowa i funkcje skóry

Skóra i łuski ryb pomagają im przetrwać w środowisku naturalnym. Skóra ryb jest mało rozciągliwa, ale wystarczająco elastyczna w swobodnym pływaniu. Złożona jest ona z naskórka i skóry właściwej. Warstwa ochronnego śluzu wytworzonego przez naskórek pokrywa skórę. Stanowi on ochronę rybich gatunków przed chorobotwórczymi zarazkami i pasożytami. Najwięcej śluzu wytwarzają zwykle ryby pozbawione łusek.

Skóra chroni organizm przed czynnikami chorobotwórczymi i urazami mechanicznymi. Poza tym jest ona dodatkowym narządem wymiany gazowej, osmoregulacji i wydalania. Natomiast o zabarwieniu skóry decydują pigmenty o nazwie chromatofory.

Ubarwienie może pełnić rolę ostrzegawczą, odstraszającą albo kamuflującą.

Ryby, które żyją pośród raf koralowych wyróżniają się największą różnorodnością ubarwienia i kształtów. Kolor skóry ulega zmianie z powodu stanu fizjologicznego i pod wpływem zewnętrznych bodźców. Poza tym pod powierzchnią skóry umiejscowiona jest linia boczna, która jest parzystym narządem czuciowym. Na skórze wielu gatunków ryb można zauważyć rozmaite ząbki skórne, wyrostki, ciernie czy tarczki.

Skorpenokształtne wykształciły kolce, które często połączone są z gruczołami jadowymi. U niektórych ryb widoczne są wyspecjalizowane narządy. Doskonałym przykładem jest fotofor czyli narząd świetlny, który występuje w rybiej skórze i emituje światło. Przykładem mogą być świetlikowate. Natomiast niektóre ryby takie, jak sum elektryczny wyposażone są w narząd elektryczny.

Znaczenie rybich łusek

Skóra i łuski ryb różnią się barwą i kształtem pomiędzy gatunkami. Łuski posiadają różne rozmiary, budowę i pochodzenie. Najczęściej ułożone są w podłużne i poprzeczne szeregi, które zachodzą na siebie dachówkowato. Łuski nie utrudniają rybom ruchów. Ich głównym zadaniem jest ochrona ciała przed urazami mechanicznymi.

Do podstawowych typów łusek, w których występują różne modyfikacje należą:

Ganoidalne, które ustawione w regularne szeregi pokrywają całe rybie ciało. Spotykane były najczęściej u form kopalnych. W dzisiejszych czasach w tego rodzaju łuski zaopatrzone są wielopłetwcokształtne i niszczukokształtne.
Elastyczne, które powstały z łusek ganoidalnych ze względu na zanik ganiony. Są cienkie, elastyczne i lekkie. Różnią się one znacznie między sobą wielkością, ze względu na sposób i prędkość pływania. U większości ryb kostnoszkieletowych występują łuski elastyczne. U ryb o ciele krótkim i silnie bocznie spłaszczonym występują większe łuski. Natomiast gatunki o wydłużonym ciele charakteryzują się mniejszymi łuskami.
Plakoidalne, które są ułożone na skórze ryby w luźnych szeregach. Ryba okresowo zrzuca te łuski, gdzie w ich miejsce odrastają nowe. Wielkość i rozmieszczenie łusek różni się w poszczególnych gatunkach. Występują one u ryb chrzęstnoszkieletowych.

Łuski wraz ze śluzem zmniejszają opór ciała ryb, które poruszają się z małą prędkością. U wielu ryb łuski pełnią rolę maskująca. Specyficzną funkcję pełnią łuski umiejscowione w narządzie linii bocznej. Otwory, które znajdują się w nich, mają za zadanie łączyć kanały linii bocznej ze środowiskiem zewnętrznym.

Skóra i łuski ryb wspólnie się uzupełniają i pełnią istotną rolę w życiu ryb. Część ryb przydennych posiada tylko szczątkowe łuski albo utraciło je całkowicie. Należy zapewnić rybom odpowiednie warunki w akwarium w celu zminimalizowania lub wykluczenia niebezpiecznych chorób. Fachowa literatura pomoże w hodowli początkującym akwarystom.