Odchów szczeniąt pełni bardzo ważną rolę w ich życiu. Wpływa na komunikację z ludźmi i w obrębie własnego gatunku. W początkowym etapie potomstwem opiekuje się psia matka. W późniejszym okresie odchowanie szczeniąt należy do człowieka. Prawidłowy rozwój potomstwa zależy głównie od hodowcy.
Odchów szczeniąt wymaga wiedzy, zaangażowania, czasu i cierpliwości ze strony ich opiekunów. Pierwsze zabiegi kociej matki doprowadzają do osuszenia futerka noworodka. Kiedy potomek został już przez samicę oczyszczony z błon płodowych, to przegryza ona sznur pępkowy czyli pępowinę i zjada ją. W pierwszych tygodniach życia szczeniąt wszystkie czynności opiekuńcze wykonuje matka.
Rola matki w życiu psich noworodków
Odchów szczeniąt w początkowej fazie ściśle związany jest z ich matką. Utrzymując w czystości gniazdo samica zlizuje odchody swych dzieci. Przy tym pobudza ich wydalanie, masując językiem dolne partie brzuszków, od pępka w dół. Jeżeli zabraknie psiej matki, to człowiek musi wykonywać te zabiegi.
Noworodek, który przyszedł na świat nie widzi, nie słyszy i jest nieporadny, ale ma już rozwinięty zmysł powonienia. Nowo narodzone szczenięta już po 15-20 minutach powinny karmione być przez matkę. W wieku 10-14 dni maluchy otwierają oczy i zaczynają słyszeć. Stają się wówczas bardziej żywotne i podejmują pierwsze próby zabawy ze swoim rodzeństwem.
Szczenięta od pierwszych chwil narodzin potrafią aktywnie poszukiwać sutków, ssać i ugniatać na przemian przednimi łapkami gruczoł mleczny matki. Niejednokrotnie odpychają od niego rodzeństwo. Jeżeli odczuwają jakąś dolegliwość potrafią wydawać piski. Doniosły głos wydają, gdy odczuwają brak matki.
Odchów szczeniąt z udziałem człowieka
Pierwsze dwa tygodnie życia psie noworodki spędzają przede wszystkim na ssaniu i spaniu. W tym okresie należy zapewnić matce pełnowartościowy pokarm, który powinna otrzymywać nawet 4 razy dziennie. Musi mieć również zapewniony stały dostęp do świeżej i czystej wody.
Pokarmy sporządzone samodzielnie należy uzupełniać odpowiednią ilością wapnia, dostępnego w formie sproszkowanej, w płynie lub tabletkach. Sukę należy wyprowadzać 4 razy dziennie, żeby załatwiła swoje fizjologiczne potrzeby. Dwa razy dziennie należy wymienić jej posłanie.
Może pojawić się agresja macierzyńska u psiej matki, która będzie zaciekle broniła swojego potomstwa. Z tego względu w pierwszym tygodniu macierzyństwa suki nie należy niepokoić. Karmiąca matka powinna być odrobaczana co 2 tygodnie, ponieważ ulega zarażeniu sprzątając po szczeniętach.
Po 2 tygodniach od przyjścia szczeniąt na świat trzeba podawać im co 2 tygodnie tabletki lub zawiesinę na odrobaczenie. Należy zapamiętać, że maluchy zarażają się robakami jeszcze przed urodzeniem, dlatego regularne ich odrobaczanie jest bardzo ważne w ich życiu. Higieniczne warunki i zabiegi pielęgnacyjne korzystnie wpływają na rozwój szczeniąt.
Po 3 tygodniach zalecany jest kontakt szczeniąt z ludźmi w celu przyzwyczajenia się do dotykania, głaskania i podnoszenia. Przy przyjmowaniu gości trzeba zadbać o zdrowie szczeniąt, zachowując higienę. Zanim ktokolwiek zbliży się do psiego potomstwa, to wpierw powinien zdjąć buty i umyć ręce z powodu znikomej odporności maluchów.
W okresie około 3 tygodni szczenięta powinny mieć możliwość załatwiania swoich potrzeb w jednym wyznaczonym do tego miejscu. Mogą to być rozłożone gazety lub kuweta z piaskiem. Po 5 tygodniach życia pieski nawiązują ściślejsze kontakty z ludźmi. W 6 tygodniu życia pojawia się pierwsza faza lęku. Szczenięta najbezpieczniej czują się przy matce i rodzeństwie.
Nie wcześniej jak w 8 tygodniu życia, szczenię może być przekazane nowemu właścicielowi. Przed sprzedażą każdy piesek powinien być odrobaczony, zaszczepiony i dokładnie obejrzany. Nie należy zapominać, że szczenięta uczą się poprzez zabawę i karcone są przez psią matkę, jeżeli ich igraszki stają się zbyt brutalne względem siebie.
Psie mamki
Odchów szczeniąt można powierzyć innej suce, która nie jest ich rodzoną matką. Szczenięta po przyjściu na świat trzeba troskliwie pielęgnować, wychowując psie potomstwo w higienicznych warunkach, ponieważ w tym czasie narażone są na wirusy, bakterie i pasożyty. Trzeba regularnie sprawdzać czy wszystkie szczenięta spożywają pokarm i mają pełne brzuszki.
Niekiedy jedno z maluchów może być słabsze i chudsze oraz popiskiwać. Wygląd szczenięcia i zachowanie może świadczyć, że jest głodne. W takim przypadku najlepiej skorzystać z porady lejarza weterynarii. Sztuczne dokarmianie przeważnie odbywa się zasadą rotacji. Oznacza to, że w trakcie każdego karmienia połowa miotu ssie sutki matki.
Natomiast pozostałe noworodki otrzymują co 2-3 godziny pokarm z butelki ze smoczkiem. Trzeba liczyć się z tym, że z licznego miotu szczenięta są niedożywione i należy dokarmiać je sztucznie, albo znaleźć im matkę zastępczą. Niekiedy psie potomstwo może zostać osierocone i w takiej sytuacji zdane są już od narodzin wyłącznie na człowieka.
Odchów szczeniąt wpływa na ich stan zdrowia psychicznego i fizycznego. Opieka psiej matki i opiekuna przekłada się na ich rozwój. Jeżeli szczenięta nie będą w stosunku do człowieka nieśmiałe, to wtedy trudniejsze stanie się znalezienie dla nich nowego domu. Przyszłe zachowanie szczeniąt w dużym stopniu zależy od warunków panujących w hodowli.
