Wysokie zdolności poznawcze myszowatych, polegające na wykazaniu się kreatywnością, zostały zaobserwowane i zarejestrowane podczas doświadczeń, przeprowadzanych przez badaczy. Na wideo nagrano przede wszystkim zachowania dzikiej myszy polnej i myszy leśnej.
Wysokie zdolności poznawcze myszowatych przeprowadzone były przez badaczy z Instytutu Psychologii PAN, Uniwersytetu Warszawskiego, amerykańskiego Centre for Urban Ecological Solutions i włoskiego IRCCS San Raffaele Scientific Institute, co zostało opisane w czasopiśmie „Royal Society Open Science”.
Myszy polne i leśne
Wysokie zdolności poznawcze myszowatych dotyczą konkretnie dwóch gatunków myszowatych, żyjących na wolności w Polsce, które biały udział w przeprowadzanych badaniach. Należy do nich mysz polna i mysz leśna, które wykazały się abstrakcyjnym myśleniem poprzez celową oszukańczą taktykę.
Mysz polna
Mysz polna zwana też myszarką polną czyli Apolemus agrarius to gatunek małego gryzonia z rodziny myszowatych i rodzaju myszarki, która występuje w lasach, ogrodach, na polach uprawnych i pastwiskach Europy Środkowej i Wschodniej, a także na terenach Azji. W Polsce jest to znany gatunek dzikiej myszy, który preferuje tereny wilgotne.
Myszarka osiąga długość do 12,5 cm, a ogon dodatkowo mierzy około 7 cm. Masa ciała myszy polnej mieści się w granicach 11-39 g. Futro ma barwę żółtobrązową lub rdzawobrązową. Na grzbiecie widoczna jest około 4-milimetrowa czarna pręga, która ciągnie się od głowy po nasadę ogona. Ma duże oczy, ale małe uszy. Gryzoń ten prowadzi dzienny i naziemny styl życia.
Myszarka żywi się przede wszystkim korzonkami, ziarnem, nasionami, owadami. Dietę swoją uzupełnia jagodami i owocami. W Polsce posiłki tych gryzoni uzależnione są od pory roku. W płytkich podziemnych norach z komorą gniazdową i spiżarnią, gromadzi w dość dużej ilości pokarm na zimę. Myszy te rozmnażają się w Polsce od kwietnia do października.
Mysz leśna
Mysz leśna zwana też myszarką leśną czyli Apodemus flavicollis to gatunek małego gryzonia z rodziny myszowatych i rodzaju myszarki, która występuje w lasach, ogrodach, parkach, na polach uprawnych i pastwiskach większej części kontynentalnej Europy, a także na terenach Azji. W Polsce jest to znany gatunek dzikiej myszy leśnej, która sprytnie wspina się po drzewach na wysokość powyżej 20 m.
Myszarka leśna osiąga długość do 13 cm, a ogon dodatkowo mierzy około 10 cm. Masa ciała myszy polnej mieści się w granicach 20-60 g. Futro ma barwę żółtobrązową, a na brzuchu jest białe. Myszarka posiada duże oczy oraz uszy i ogon większy niż u myszy polnej. Gryzoń ten aktywny jest o zmierzchu i w nocy.
Mysz leśna jest wszystkożerna, ale przede wszystkim spożywa nasiona drzew. Dietę swoją uzupełnia jagodami, owocami, owadami pąkami i pędami roślin oraz grzybami. Zjada też pisklęta ptaków, a nawet padlinę. W Polsce posiłki myszy uzależnione są od pory roku. Myszy leśne rozmnażają się od lutego do października.
Mysz polna i mysz leśna
Mysz polna i mysz leśna to dwa gryzonie lądowe, które dzielą wspólne siedlisko od Europy Środkowej po Ural. Oba gatunki są terytorialne i występują na tym samym terenie, dlatego niejednokrotnie wchodzą w interakcje międzygatunkowe. Jednak dość dobrze dogadują się na obszarze leśnym pod Warszawą.
Abstrakcyjne zachowanie myszy
Wysokie zdolności poznawcze myszowatych to nowe odkrycie, które stawia te gryzonie na wysokim poziomie. Myszy podczas badań stosowały różne taktyki, żeby celowo oszukać inne stworzenie, co jest złożonym zachowaniem, opartym na poznaniu wyższego rzędu. Tego typu zachowanie sporadycznie było dokumentowane poza naczelnymi i krukowatymi.
Przeprowadzając badania umieszczono komory testowe w stylu laboratoryjnym z jednym wejściem w pobliżu lasu za Warszawą, gdzie obserwowano zachowanie myszy żółtoszyjej i czarnopręgowanej, które przez 7 miesięcy rywalizowały o pożywienie. Zostało na wideo nagranych 21 istotnych przypadków oszukańczego unikania prześladowcy.
Badacze obserwowali wewnątrzgatunkowe i międzygatunkowe zachowanie społeczne myszy w konkurencji o smakowite pożywienie, które dostarczano codziennie do każdej komory testowej. W latach 2020-2023 udokumentowany został okres 7 miesięcy zachowania społecznego myszy polnej i leśnej wewnątrz i poza komorą.
Mysz, która znajdowała się w komorze, po wykryciu nadchodzącej myszy wykonywała oszukańcze manewry, żeby uniknąć fizycznego kontaktu z intruzem. Myszy stosowały oszustwo taktyczne, które jest manewrem poznawczo-behawioralnym. Mysz przekazywała dezinformacje drugiej myszy, żeby zmienić jej zachowanie na swoją korzyść.
Jedna mysz potrafiła zatrzymać się i unikać wydawania dźwięków, które mogłyby zdradzić jej pozycję. W ten sposób ukrywała się sprytnie przed druga myszą, która jej szukała. Pierwsza mysz wykorzystała sytuację i wybrała odpowiedni moment, żeby uciec z rury, bez kontaktu fizycznego z myszą ścigającą.
Sprzęt badawczy
Wysokie zdolności poznawcze myszowatych można było udokumentować wykorzystując do badań drewniane skrzynki, o wymiarach 5 x 40 cm i wysokości 70 cm. Do skrzynek podłączono plastikowe rury kanalizacyjne o średnicy 7 cm i długości 50 cm, które były pojedynczym punktem wejścia lub wyjścia. Zastosowano dwie komory testowe czyli dwie skrzynki, które oddalone były od siebie o 20 cm.
Kamera wideo na podczerwień została umieszczona w każdej komorze, w której dochodziło do oszukańczego zachowania. Jednak kamera była zamocowana na zewnątrz, w celu nagrania interakcji społecznej myszowatych. Podłączony sprzęt umożliwiał wykrywanie zwierząt i rejestrowanie ich zachowań przez całą dobę, w czasie trwania badań.
Pięć niezależnych i doświadczonych badaczy oceniło zachowanie oszukańcze myszowatych na poziomie wysokiej zdolności poznawczej. Oznacza to, że myszy są bardziej inteligentnymi stworzeniami, niż można było sądzić. Potrafią rozwiązywać skomplikowane problemy czy uczyć się nowych rzeczy.
Inteligencja myszowatych
Wysokie zdolności poznawcze myszowatych inspirują nas do szerszego spojrzenia na świat zwierząt. Myszy to niezwykle fascynujące stworzenia, które skrywają w sobie wiele tajemnic. Ich wysokie zdolności poznawcze sprawiają, że są cennymi obiektami badań naukowych. Badania nad mózgami myszy pomagają nam lepiej zrozumieć, jak działa nasz własny mózg.
Podstawowe czynniki wpływające na inteligencję myszowatych:
- Duży mózg w stosunku do rozmiarów myszy. Chociaż myszy mają niewielkie rozmiary, ich mózgi są stosunkowo duże w porównaniu do masy ciała. To pozwala im na przetwarzanie dużej ilości informacji i podejmowanie złożonych decyzji.
- Zdolność do nauki i adaptacji. Myszy są mistrzami w szybkim przyswajaniu nowych informacji i dostosowywaniu się do zmieniającego się środowiska. Potrafią znaleźć nowe źródła pożywienia, unikać pułapek i pamiętać drogę do bezpiecznego schronienia.
- Zdolność do rozwiązywania problemów. Eksperymenty wykazały, że myszy potrafią rozwiązywać labirynty, otwierać skomplikowane zamki i wykorzystywać narzędzia oraz prowadzić oszukańczą grę. To dowód na ich zdolność do abstrakcyjnego myślenia i planowania.
- Złożone zachowanie społeczne. Myszy żyją w złożonych społecznościach, gdzie panują hierarchie i istnieją różne role społeczne. Komunikują się ze sobą za pomocą dźwięków, zapachów i gestów, co wymaga zaawansowanych umiejętności poznawczych.
Wysokie zdolności poznawcze myszowatych polegają na zachowaniu bardzo realistycznego zachowania, polegającego na unikaniu, co oznacza taktyczne oszustwo. Wśród gryzoni celowe zachowanie oszukańcze obserwowane było do tej pory wyłącznie u szczurów i wiewiórek. W przypadku mysz to pierwszy raport o oszustwie behawioralnym.
