System chłodzenia mózgu to wspaniałe chłodziarki, które występują u zwierząt. Narządem szczególnie zagrożonym przegrzaniem jest mózg z powodu na lokalizację kluczowych ośrodków sterujących życiem zwierzęcia.
System chłodzenia mózgu jest niezbędny u zwierząt. Polega on na przeciwprądowej wymianie ciepła w naczyniach krwionośnych znajdujących się u podstawy mózgu. Zwierzęta wykształciły sobie system chłodzenia mózgu, który jest niezbędny do prawidłowego ich funkcjonowania.
Psy i parzystokopytne
System chłodzenia mózgu doskonale sprawdza się w przypadku psów i parzystokopytnych. Krew tętnicza płynąca do mózgu przepływa przez sieć naczyń zwanych „tętniczo-tętniczą”. Naczynia tej sieci przechodzą przez zatokę jamistą. Tam przeplatają się z naczyniami żylnymi, którymi z jamy nosowej spływa krew schłodzona.
Oznacza to, że do mózgu dopływa krew chłodniejsza niż krew obwodowa. W naszych warunkach geograficznych taki system chłodzenia ma duże znaczenie fizjologiczne u psów myśliwskich i u o wiec. Taki system chłodzenia również doskonale sprawdza się u parzystokopytnych bytujących w tropikach.
Najlepszym przykładem są antylopy, które uciekając przed drapieżnikami wytwarzają bardzo duże ilości ciepła w mięśniach szkieletowych. Tego rodzaju chłodziarki obniżają temperaturę krwi dopływającej do mózgu, co zapobiega zwierzę przed szokiem cieplnym.
System schładzania mózgu u koni
System chłodzenia mózgu u koni jest inny. Nie występuje u tych zwierząt opisany system naczyń pomimo, że spoczynkowa przemiana energii i związane z nią wytwarzane ciepło wzrasta nawet czterdziestokrotnie w pełnym galopie.
Alternatywnym mechanizmem u konia jest schładzanie krwi tętniczej dopływającej do mózgu tętnicą szyjną wewnętrzną. Wpływa na to kontakt tego naczynia z uchyłkiem gardłowym, który jest tworem błoniastym. Wypełniony jest on powietrzem o obniżonej temperaturze.
Kontakt ściany tętniczej z tą strukturą powoduje przekazanie nadmiaru ciepła przez krew i uzyskanie bezpiecznej temperatury na wysokości otworu poszarpanego. Przez ten otwór tętnica szyjna wewnętrzna przedostaje się do mózgowioczaszki.
Podsumowując system chłodzenia mózgu nie jest taki sam u wszystkich zwierząt. Konie wykształciły inny układ chłodzenia niż psy i parzystokopytne. Takie przystosowanie zwierząt ma duże znaczenie podczas upałów czy długotrwałego wysiłku, jak w przypadku psów gończych czy ogarów. Takie systemy chłodzenia można nazwać „cudownymi chłodziarkami”.
ZOBACZ TAKŻE
Jak psu założyć kaganiec?
Jakie ptaki tracą okresowo zdolność lotu?
Najmniejszy gatunek dzikiego kota na świecie
Żywienie i zdrowie ślimaków
Opieka nad gurami olbrzymim
