System chłodzenia mózgu to wspaniałe chłodziarki, które występują u zwierząt. Narządem szczególnie zagrożonym przegrzaniem jest mózg z powodu na lokalizację kluczowych ośrodków sterujących życiem zwierzęcia.
System chłodzenia mózgu jest niezbędny u zwierząt. Polega on na przeciwprądowej wymianie ciepła w naczyniach krwionośnych znajdujących się u podstawy mózgu. Zwierzęta wykształciły sobie system chłodzenia mózgu, który jest niezbędny do prawidłowego ich funkcjonowania.
Psy i parzystokopytne
System chłodzenia mózgu doskonale sprawdza się w przypadku psów i parzystokopytnych. Krew tętnicza płynąca do mózgu przepływa przez sieć naczyń zwanych „tętniczo-tętniczą”. Naczynia tej sieci przechodzą przez zatokę jamistą. Tam przeplatają się z naczyniami żylnymi, którymi z jamy nosowej spływa krew schłodzona.
Oznacza to, że do mózgu dopływa krew chłodniejsza niż krew obwodowa. W naszych warunkach geograficznych taki system chłodzenia ma duże znaczenie fizjologiczne u psów myśliwskich i u o wiec. Taki system chłodzenia również doskonale sprawdza się u parzystokopytnych bytujących w tropikach.
Najlepszym przykładem są antylopy, które uciekając przed drapieżnikami wytwarzają bardzo duże ilości ciepła w mięśniach szkieletowych. Tego rodzaju chłodziarki obniżają temperaturę krwi dopływającej do mózgu, co zapobiega zwierzę przed szokiem cieplnym.
System schładzania mózgu u koni
System chłodzenia mózgu u koni jest inny. Nie występuje u tych zwierząt opisany system naczyń pomimo, że spoczynkowa przemiana energii i związane z nią wytwarzane ciepło wzrasta nawet czterdziestokrotnie w pełnym galopie.
Alternatywnym mechanizmem u konia jest schładzanie krwi tętniczej dopływającej do mózgu tętnicą szyjną wewnętrzną. Wpływa na to kontakt tego naczynia z uchyłkiem gardłowym, który jest tworem błoniastym. Wypełniony jest on powietrzem o obniżonej temperaturze.
Kontakt ściany tętniczej z tą strukturą powoduje przekazanie nadmiaru ciepła przez krew i uzyskanie bezpiecznej temperatury na wysokości otworu poszarpanego. Przez ten otwór tętnica szyjna wewnętrzna przedostaje się do mózgowioczaszki.
Podsumowując system chłodzenia mózgu nie jest taki sam u wszystkich zwierząt. Konie wykształciły inny układ chłodzenia niż psy i parzystokopytne. Takie przystosowanie zwierząt ma duże znaczenie podczas upałów czy długotrwałego wysiłku, jak w przypadku psów gończych czy ogarów. Takie systemy chłodzenia można nazwać „cudownymi chłodziarkami”.
ZOBACZ TAKŻE
[pt_view id=”6f01e38f2y”]
