Schorzenia psich uszu mogą zostać wywołane błahymi, jak również poważnymi przyczynami. Trzeba regularnie kontrolować wygląd i zachowanie psa. W przypadku powtarzających się dolegliwości, należy zabrać chorego czworonoga do lecznicy dla zwierząt. Na funkcjonowanie słuchu wpływa jakość życia psa.
Schorzenia psich uszu mogą przebiegać łagodnie albo być tragiczne w skutkach. Słuch to bardzo ważny psi zmysł. Jest on nad wyraz rozwinięty i znacznie czulszy niż u człowieka. Słuch zapewnia odbieranie przez organizm psa impulsów ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego. Przekazywane są one układowi nerwowemu ośrodkowemu, a głównie korze mózgowej.
Narząd słuchu
Schorzenia psich uszu często wymagają postawienia diagnozy i leczenia przez weterynarza. Dźwięk rozchodzi się w postaci fal. Ich częstotliwość mierzona jest w hercach (Hz). Dźwięk jest tym wyższy, im wyższa jest częstotliwość. Psy wychwytują dźwięki od 20 do 65000 Hz. Ucho psa chwyta dźwięki o wielkiej częstotliwości, niezauważalne u człowieka.
Często urządzenia domowe głośno pracujące są uciążliwe dla psów. Przykre są też inne dźwięki o dużym natężeniu, takie jak hałas nadjeżdżającego pociągu czy warkot motoru. Troskliwy opiekun nigdy nie będzie głośno przemawiał do czworonoga, lecz tonem łagodnym, spokojnym i cichym.
Nie wolno zapominać o wrażliwości psa na zjawiska akustyczne. Pies przy rozpoznawaniu osób kieruje się węchem i słuchem, ponieważ posiada świetną pamięć słuchową. Precyzyjnie odróżnia i doskonale pamięta głos i kroki ludzi. Wspaniale też rozróżnia charakterystyczne dźwięki, takie jak odgłosy znajomego motoru na niezwykle dużych odległościach.
Słuch u psów jest rozwinięty w różnym stopniu, co jest uzależnione od rasy. Psy kłapołuche mają słabszy słuch niż psy o uszach stojących i ruchliwych, np. szpice. Kierowanie się czworonoga przy wykorzystaniu dźwięków jest bardzo ważne. Bardzo głośne hałasy mogą uszkodzić słuch.
Budowa ucha
Schorzenia psich uszu jest obok węchu bardzo cennym narządem zmysłu. Ucho to inaczej narząd przedsionkowo-ślimakowy, który jest istotnym środkiem komunikacji czworonoga. Zwłaszcza wówczas, gdy została ograniczona komunikacja wzrokowa.
Ucho zbudowane jest z trzech części:
- ucha zewnętrznego,
- ucha środkowego,
- ucha wewnętrznego.
Ucho zewnętrzne
Ucho zewnętrzne utworzone jest z małżowiny usznej i kanału słuchowego wyściełanego cienką warstwą skóry. W niej zlokalizowane są gruczoły apokrynowe i łojowe, które produkują wydzielinę uszną. Małżowina uszna wychwytuje dźwięki i określa kierunki ich źródła. Zbudowana jest z chrząstki małżowiny usznej, pokrytej z zewnątrz skórą.
Wielkość i kształt małżowiny usznej uzależniona jest od psiej rasy. Przewód słuchowy zewnętrzny posiada budowę chrzęstno-kostną. Przewód słuchowy czworonoga jest znacznie dłuższy, niż człowieka. Przybiera on kształt litery L. Pomiędzy uchem zewnętrznym, a środkowym znajduje się błona bębenkowa.
Ucho środkowe
Ucho środkowe zbudowane jest z błony bębenkowej, jamy bębenkowej, kosteczek słuchowych, błony śluzowej jamy bębenkowej i trąbi słuchowej. Błona bębenkowa posiada owalny kształt. Jama bębenkowa jest szczelinowatą przestrzenią w części bębenkowej kości skroniowej.
Umiejscowione są w niej trzy kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Kosteczki zbudowane są z tkanki kostnej zbitej i grubowłóknistej. Błona śluzowa jest słabo unaczyniona, pozbawiona gruczołów z nabłonkiem o małej ilości rzęsek. Trąbka słuchowa jest przewodem, który stanowi połączenie jamy bębenkowej z gardłem.
Ucho wewnętrzne
Ucho wewnętrzne zbudowane jest z trzech półkolistych kanałów, ślimaka i nerwu słuchowego. Są tam również receptory słuchowe i równowagi. Ucho wewnętrzne umieszczone jest w części skalistej kości skroniowej. Narząd przedsionkowo-ślimakowy utworzony jest z błędnika kostnego i błędnika błoniastego.
Przestrzeń pomiędzy nimi wypełnia przychłonka. Błędnik kostny składa się z przedsionka, kanałów półkolistych kostnych, ślimaka i przewodu słuchowego wewnętrznego. Błędnik błoniasty dzieli sią na błędnik przedsionka i błędnik ślimaka.
Ucho zewnętrzne odbiera dźwięki ze świata zewnętrznego i przewodzi w kierunku ucha środkowego, które fale dźwiękowe przetwarza na bodźce mechaniczne. Doprowadzane są one do płynu znajdującego się w uchu wewnętrznym. Drgania płynu przetwarzane są na sygnały nerwowe, które odczytywane są jako dźwięki w układzie nerwowym ośrodkowym.
Choroby psich uszu
Schorzenia psich uszu dotyczą wszystkich ras w mniejszym lub większym stopniu. Mogą częściej atakować psich seniorów lub samców w zależności od choroby i jej przyczyny. Słuch może nie funkcjonować właściwie z powodu genetyki, nadmiernego gromadzenia się woskowiny, pasożytów, bakterii, ciała obcego, nowotworów czy niesprzyjających warunków atmosferycznych.
Do częstych schorzeń psich uszu należą:
- świerzbowiec uszny,
- swędzik jesienny,
- infekcja ucha zewnętrznego,
- zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego,
- krwiak ucha,
- ciało obce w kanale usznym,
- poparzenie słoneczne,
- rak płaskonabłonkowy.
Świerzbowiec uszny
Świerzbowiec uszny to jeden z gatunków roztoczy, zasiedlający głównie zewnętrzny kanał słuchowy. Powoduje różnego stopnia wypływ z ucha oraz świąd. Spotykane są najczęściej u szczeniąt, który może przenieść się również na psy dorosłe. Brak jest predyspozycji płciowej. Świąd umiejscawia się wokół uszu.
Pies zarażony drapie uszy i trzepie nimi, ponieważ świerzbowiec powoduje swędzenie. Widoczne są grube czerwonobrązowe lub czarne strupy. Świąd i wysięg z uszu to indywidualne cechy każdego zainfekowanego czworonoga. Łuski i strupy mogą pojawiać się również na szyi, zadzie i ogonie. Wydzieliny są o wyglądzie zmielonej kawy.
Świerzbowiec można zdiagnozować na podstawie mikroskopowego badania wymazu z psiego ucha. Z psem należy niezwłocznie udać się do lecznicy dla zwierząt. Uszy czworonoga powinny zostać gruntownie oczyszczone. Przeciwpasożytnicze preparaty uszne stosuje się w przypadku łagodnego przebiegu choroby.
Uszy zakrapla się przeważnie w granicach 7-10 dni w celu usunięcia roztoczy i jaj. Po miesiącu od rozpoczęcia leczenia powinny zostać pobrane wymazy z uszu. Jeżeli po leczeniu objawy nadal się utrzymują, to powtórna infekcja wskazuje na obecność źródła roztoczy w środowisku. W przypadku wtórnej infekcji powinien zostać zastosowany antybiotyk przepisany przez lekarza weterynarii.
Swędzik jesienny
Swędzik jesienny to niewielkie roztocza, które pojawiają się w niektórych rejonach późnym latem i jesienią. Pasożytami nie są dorosłe osobniki tylko larwy swędzików, które są koloru czerwonego. Najczęściej infekują krawędź ucha i skórę pomiędzy palcami. Pies zarażony trze uszy i liże łapy. Leczenie należy podjąć zgodnie ze wskazaniami lekarza weterynarii.
Infekcja ucha zewnętrznego
Infekcja ucha zewnętrznego wywołana jest najczęściej przez bakterie, drożdżaki czy grzyby. Pies z powodu bólu trzepie uszami. Wydzielina jest żółtobiała lub czerwonawa. Stan zapalny wewnątrz małżowiny i w kanale usznym. Z psem należy udać się do lecznicy dla zwierząt.
Lekarz weterynarii sprawdzi błonę bębenkową i pobierze wymaz w celu ustalenia przyczyny stanu zapalnego. Należy zastosować się do zaleceń weterynarza. Nieleczona infekcja ucha zewnętrznego może być powodem nasilającego się bólu, a nawet doprowadzić do uszkodzenia słuchu.
Zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego
Zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego spowodowane jest chroniczną infekcją lub obecnością ciała obcego. Pies traci równowagę i przechyla głowę na jedną stronę. Występują też niekontrolowane ruchy gałek ocznych. Mogą też pojawić się wymioty i nudności w przypadku ostrej choroby.
Należy zabrać psa do lecznicy dla zwierząt. Objawy są uzależnione od rozległości i natężenia choroby. Zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego może też przebiegać bezobjawowo. Lekarz weterynarii po zdiagnozowaniu choroby może zastosować lek przeciwzapalny, przeciwwymiotny czy antybiotyk.
Choroba ta występuje w różnych etapach. Może nastąpić zespół przedsionkowy, zapalenie jednostronne lub obustronne. Zespól przedsionkowy najczęściej występuje u psów w wieku geriatrycznym. Posiadają one problemy z błędnikiem. Przyczyna nie jest znana. Po zdiagnozowaniu choroby weterynarz zastosuje lek przeciwzapalny.
Krwiak ucha
Krwiak ucha powoduje obrzmienie małżowiny usznej Pies ma pochyloną głowę i trzepie uszami. Powstaje w wyniku nagromadzenia się krwi albo płynu między chrząstką, a skórą małżowiny usznej. Niekiedy jest wynikiem drapania lub trzepania uszami bądź reakcji autoimmunologicznej. Należy odczekać 2 doby w celu nagromadzenia się płynu, a następnie zabrać psa do weterynarza.
Lekarz weterynarii zastosuje leki albo przeprowadzi zabieg chirurgiczny. Leczenie polega na ściągnięciu płynu oraz podaniu środka przeciwzapalnego i antybiotyku. Natomiast zabieg chirurgiczny przeprowadzany jest przy znieczuleniu ogólnym. Weterynarz przecina i osusza krwiak, a następnie zakłada szwy.
Ciało obce
Ciało obce w kanale usznym to dyskomfort psiego towarzysza. Pies trzepie uszami i trze głową o meble czy dywan. Ma przekrzywioną głowę, jest zestresowany i zdezorientowany. Brak jest jakiegokolwiek wycieku z ucha. Należy udać się z psem do lecznicy dla zwierząt, gdzie lekarz weterynarii usunie z ucha ciało obce psiemu pacjentowi.
Poparzenie słoneczne
Poparzenie słoneczne powoduje powstanie strupków na powierzchni uszu i zaczerwienienie skóry. Poparzoną skórę trzeba smarować specjalnym kremem z filtrem trzy razy dziennie. Najlepiej zabrać psa do weterynarza, który zaleci odpowiedni lek. Poparzenia słonecznego można uniknąć, trzymając psa podczas upałów w cieniu.
Rak płaskonabłonkowy
Rak płaskonabłonkowy najczęściej umiejscowiony jest na małżowinie usznej i zewnętrznym kanale słuchowym. Rzadziej występuje w wewnętrznym kanale słuchowym. Pojawiają się guzy na małżowinie usznej i w kanale słuchowym. Towarzyszy temu cuchnący wypływ z kanału słuchowego, świąd i ból. Powinny zostać przeprowadzone badania obrazowe.
Należą do nich RTG czaszki, RTG klatki piersiowej w celu wykluczenia przerzutów nowotworowych do płuc. Przed planowanym usunięciem chirurgicznym robiona jest tomografia komputerowa w celu oceny tkanki miękkiej i kości. Zalecane są też badania diagnostyczne, takie jak biopsja czy cytologia. Wszystkie badania prowadzone są pod nadzorem lekarza weterynarii.
Czyszczenie psich uszu
Schorzenia psich uszu można zminimalizować, stosując odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne. Wszystkie czworonogi mają obrośnięte okolice uszu. Nadmiar włosów wewnątrz małżowiny usznej należy regularnie przycinać nożyczkami. Jeżeli nagromadzi się zbyt wiele woskowiny, to psy drapią się w uszy. Woskowina to ciemna wydzielina w kanale usznym.
Nadmiar woskowiny może lekko podrażnić kanał uszny, a nawet go zablokować. Przy nadmiarze woskowiny trzeba dwa razy dziennie wkroplić do ucha trochę płynu. Należy masować ucho od zewnątrz oraz zebrać nadmiar płynu i woskowiny wacikiem. Jeżeli uszy są zdrowe, to można je profilaktycznie czyścić płynem zaleconym przez weterynarza.
Istotną rolę pełni tu budowa ucha. Psie uszy w zależności od rasy mogą wymagać szczególnej pielęgnacji i troski. Przeważnie ma to miejsce u psów o długich i obwisłych uszach lub z długą sierścią. W takich przypadkach wentylacja uszu jest utrudniona i potrzebne są dodatkowe zabiegi.
Podsumowując schorzenia psich uszu mają różny przebieg w zależności od przyczyny. W każdym przypadku należy udać się do weterynarza, który zbada psiego pacjenta. Niektóre choroby uszu wymagają leczenia w klinice dla zwierząt, zwłaszcza w przypadku nowotworu. Wczesne wykryte schorzenie uszu może uratować zwierzęciu słuch, a nawet życie.
