Jaszczurki

24/12/2021 / Przez AKS

Jaszczurki to świat zwierząt, typ: strunowce i podtyp: kręgowce. Należą one do gromady: gadów i rzędu łuskonośnych. Zamieszkują całą kulę ziemską poza Antarktydą. Są bardzo interesującymi i rozmaicie ubarwionymi okazami.

Jaszczurki pod względem liczebności stanowią około połowy wszystkich żyjących współcześnie gadów. Zostało opisanych ponad 3000 gatunków. Jaszczurki podzielone są na: jajorodne, jajożyworodne i żyworodne. Gady te są zwierzętami zmiennocieplnymi. Każdy gatunek posiada optymalną temperaturę, w której czują się najlepiej.

Klasyfikacja jaszczurek

Jaszczurki mają swój własny podział według, którego są sklasyfikowane. Nie jest on tak precyzyjny, jak u innych zwierząt. Jednak taka klasyfikacja polega na przyporządkowaniu jaszczurek do jednostek wyższego rzędu. Celem podziału jest uporządkowanie wspólnych cech tych gadów. Oznacza to, że gatunek połączony jest w rodzaje, które tworzą rodziny. Rodziny podporządkowane są rzędom, rzędy gromadom, a gromady połączone są w typy.

Systematyka tych zwierząt ma na celu odzwierciedlenie pokrewieństwa pomiędzy nimi. W przypadku podkreślenia bliższego pokrewieństwa niektórych grup klasyfikacyjnych stosuje się dodatkowe kategorie. Na przykład podrodziny, podrzędy, podgromady czy podtypy. Podział jaszczurek w układzie systematycznym to: królestwo, typ, gromada, rząd, rodzina, rodzaj, gatunek. W klasyfikacji można porównać przedstawicieli rzędów bądź rodzin.

Jedynym jadowitym przedstawicielem tych gadów są helodermy obejmujące trzy gatunki. Jaszczurki te zamieszkują Amerykę Środkową i Północną. Dzień spędzają w jamach, a w nocy są aktywne. Posiadają dobrze rozwinięty węch i słaby wzrok. Jadę paraliżują swoją ofiarę. Jaszczurki taksonomicznie podzielone zostały na 22 rodziny.

Bardzo ciekawym okazem są jaszczurki z rodziny kameleonowatych czyli kameleony. Wyróżniają się spośród innych jaszczurek posiadaniem zdolności do zmiany ubarwienia. Większość gatunków żyje na Madagaskarze i w Afryce prowadząc najczęściej nadrzewny styl życia. Posiadają one bardzo długi język, który służy do chwytania ofiary.

Wspólne cechy jaszczurek

Jaszczurki najliczniej zamieszkują kraje o klimacie ciepłym i gorącym.

Liczne ich gatunki charakteryzują się wspólnymi cechami, do których należą:

Zmiennocieplność oznaczająca aktywność jaszczurek w zależności od temperatury otoczenia. Lubiące słońce gatunki preferują temperaturę 32-37^oC. Większość tych gadów woli temperaturę 24^oC. Oznacza to, że temperatura pokojowa jest dla nich za niska.
Skóra, ich jest gruba, mocna, szorstka i nieprzepuszczalna. Nie występują w niej gruczoły śluzowe.
Doskonale rozwinięte jest ich uzębienie.
Dobrze rozwinięty narząd węchu.
Układ pokarmowy w skład, którego wchodzą: gardziel, przełyk, żołądek, jelito cienkie i grube oraz trzustka i wątroba.
Oddychają płucami.
Dobrze rozwinięty jest móżdżek i przodomóżdże.

Jaszczurki przeważnie nie tolerują środowiska morskiego. Jedynie sławny Legwan z Galapagos potrafi nurkować w przybrzeżnych słonych i zimnych wodach. Zwierzęta te opływają wyspę w poszukiwaniu morskich glonów, które są ich podstawowym pokarmem.

Gady heliotermiczne nagrzewają się około 30% szybciej niż wychładzają. Większość jaszczurek, jeżeli ma taką możliwość, to woli przebywać w wodzie. Doskonałym przykładem jest agama wodna. Najczęściej w gabinetach weterynaryjnych pacjentami są: legwany, gekony, kameleony, padalce, teju, warany i jaszczurki właściwe.

Wiele rodzin z podrzędu jaszczurek zawiera w ogonie „odcinek, który ma odpaść”. Jest to miejsce, gdzie pod wpływem gwałtownych ruchów dochodzi do autonomii ogona. Jest to mechanizm obrony przed drapieżnikami.

W momencie zagrożenia odrzucenie ogona ratuje stworzeniu życie.

Istnieją jaszczurki z rozszczepionym językiem, jak warany i helodermy, które do orientacji zapachowej używają języka. Warto wiedzieć, że niektóre jaszczurki są całkowicie obojętne wobec swojego potomstwa. Nawet często traktują swoje dzieci jako zdobycz.

Jaszczurki przeważnie unikają środowiska morskiego. Większość gatunków zagrożona jest wyginięciem i wpisana w Czerwoną Księgę Gatunków Zagrożonych. Niektóre mają nawet status krytycznie zagrożonych wymarciem. W Polsce wszystkie gatunki rodzimych jaszczurek podlegają ochronie prawnej.