Pajęczaki

02/07/2021 Wyłączono przez AKS

Podziel się

Pajęczaki to gromada bezkręgowców, która została zaliczona do stawonogów i do podtypu szczękoczułkopodobnych. Zamieszkują różne siedliska, najczęściej lądy. Skorpiony i pająki pojawiały się w wierzeniach i sztuce wielu kultur. Znane były już od czasów starożytnych. Żyją na wszystkich kontynentach świata.

Pajęczaki charakteryzuje różnorodność pobieranego pokarmu. Zwierzęta te są rozdzielnopłciowe, często z wyraźnym dymorfizmem płciowym. Układ rozrodczy może być różnie ukształtowany. Jaja składają w kokonach. Istnieją gatunki pajęczaków jajożyworodne. Pająki i skorpiony produkują jad. Pająki same tkają sieć i często wykorzystują ją polując na owady.

Charakterystyka pajęczaków

Pajęczaki to przeważnie pasożyty zwierząt i roślin. Wyróżniają się gruczołami jadowymi i przędnymi. Ciała mają podzielone na dwie części: głowotułów i odwłok. Wszystkie pajęczaki posiadają sześć par odnóży. W tym szczękoczułki i nogogłaszczki, które poprzedzają cztery pary nóg.

Tylko roztocza mają odwłok zrośnięty z głowotułowiem.

Pajęczaki mają zbudowany układ oddechowy z dobrze ukrwionych płucotchawek, które znajdują się w odwłoku. Dobrze jest również rozwinięty układ krwionośny z sercem umieszczonym w odwłoku. Roztocza mają zredukowany układ oddechowy i krwionośny. Zwierzęta te posiadają scentralizowany układ nerwowy.

Pajęczaki z wyłączeniem roztoczy pobierają płynny pokarm. Z tego względu część trawienna jest zewnętrzna. Na układ wydalniczy składają się dwie cewki Malpighiego. Ich zadaniem jest zbieranie z organizmu zbędnych produktów i ich wydalanie. Posiadają one ujście do jelita tylnego. Zwierzęta te najczęściej polują na owady.

Podział pajęczaków

Podział pajęczaków, które zaliczane są do bezkręgowców, polega na biologicznej klasyfikacji tych stworzeń. Jest to odzwierciedlenie pokrewieństwa pomiędzy nimi. Układ systematyczny pajęczaków oparty jest na przyporządkowaniu gatunków do poszczególnych jednostek systematycznych wyższego rzędu.

Celem takiego podziału jest również uporządkowanie wspólnych cech pajęczaków. Oznacza to, że gatunek połączony jest w rodzaje, natomiast rodzaje w rodziny. Rodziny podporządkowane są rzędom, rzędy gromadom, a gromady połączone są w typy. W systematyce można porównać przedstawicieli gromad, rzędów czy rodzin.

Stosowane są również dodatkowe kategorie w celu podkreślenia bliższego pokrewieństwa niektórych grup systematycznych. Na przykład: podrodziny, podrzędy, podgromady czy podtypy. Podstawowymi kategoriami systematycznymi są: królestwo, typ, gromada, rząd, rodzina, rodzaj, gatunek.

Współcześnie żyjące pajęczaki zakwalifikowane zostały w 10 podstawowych rzędach :

Biczykoodwłokowce — By Biomechanoid56 at English Wikipedia – Transferred from en.wikipedia to Commons. Transfer was stated to be made by User:Sarefo., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3273926

Biczykoodwłokowce, które podzielone są na trzy rodziny i 19 rodzajów. Zwierzęta te prowadzą nocny tryb życia i zamieszkują środowiska o dużej wilgotności. W skład ich wchodzi około sto gatunków.

Głaszczkochody — Autorstwa Jaroslav Smrž, Ľubomír Kováč, Jaromír Mikeš, Alena Lukešová – Smrž, J., Kováč, Ľ., Mikeš, J., Lukešová, A. (2013). Microwhip scorpions (Palpigradi) feed on heterotrophic cyanobacteria in Slovak Caves – a curiosity among Arachnida. PLoS ONE 8(10): e75989. doi:10.1371/journal.pone.0075989, CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=29301566

Głaszczkochody, które żyją w terenach podzwrotnikowych i zwrotnikowych. Należą do jednej rodziny oraz obejmują 7 rodzajów i około 80 gatunków.

Kapturce — By M. Hedin – https://www.flickr.com/photos/23660854@N07/2532178749, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10590117

Kapturce to zwierzęta żyjące w tropikach w szczelinach skalnych i ściółce. Obejmują jedną rodzinę i około 60 gatunków.

Kosarze — By jovengandalf – originally posted to Flickr as pseudo-araña nocturna (opilion), CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8725326

Kosarze, gdzie najbardziej znany jest kosarz zwyczajny. Podzielone są na 4 podrzędy i 41 rodzin. Obejmują ponad 6 tysięcy gatunków.

Pająki, które są najliczniejszym rzędem pajęczaków. Podzielone są na dwa podrzędy i na 128 rodzin. Obejmują ponad 49 tysięcy gatunków, które zostały opisane. Niejednokrotnie samice są większe od samców.

Rozłupnogłowce — By Marshal Hedin – flickr.com, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14721669

Rozłupnogłowce, które występują w tropikach i bytują pod kamieniami w ściółce. To malutkie i ślepe stworzenia, które osiągają długość 3 mm. Podzielone są na trzy rodziny i ponad 200 gatunków.

Skorpiony to zwierzęta żyjące subtropikach, tropikach i również w strefie umiarkowanej. Współcześnie opisanych jest ponad 2 tysiące gatunków. Długość ciała skorpiona może osiągnąć 20 cm. Bywały również większe. Skorpiony są pajęczakami drapieżnymi i jadowitymi.

Solfugi — Autorstwa Bogomolov.PL – Praca własna, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5362174

Solfugi, które zaliczane są do zwierząt lądowych, żyjących w tropikach. Nie budują pajęczyn i nie są jadowite. Dzielą się na 1 rząd i ponad tysiąc gatunków.

Tępoodwłokowce — By Graham Wise – https://www.flickr.com/photos/108308648@N03/14988647707, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36713656

Tępoodwłokowce, które są nocnymi drapieżnikami i ich długość ciała osiąga 5 cm. Zwierzęta te żyją w tropikach.

Zaleszczotki — By Kaldari – Own work, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10298030

Zaleszczotki to malutkie pajęczaki, których długość wynosi poniżej 1 cm. Zwierzęta te żyją przeważnie w tropikach i liczą około 2 tysiące gatunków. Podzielone są na dwa podrzędy i 26 rodzin.

Pajęczaki obejmują ponad 100 tysięcy opisanych gatunków. W Polsce żyją pająki reprezentowane przez 728 gatunki, kosarze – 31 gatunków, zaleszczotki – 39 gatunków i roztocza.

W podgromadzie roztoczy która obejmuje pajęczaki od mikroskopijnych do trzycentymetrowych, znajdują się dwa główne rzędy:

Kleszcze, które liczą około 900 gatunków w trzech rodzinach.
Żukowce, które są grupą roztoczy obejmując w większości roztocza wolnożyjące.

Podsumowując pajęczaki zamieszkują na całej kuli ziemskiej. Wiele z nich to zwierzęta jadowite. Należą do nich pająki i skorpiony. Zwierzęta te mogą być również pożyteczne i niszczyć szkodniki. Natomiast inne uważane są za pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne. Najliczniejszą grupę pajęczaków stanowi rząd pająków.