Kameleon lamparci czyli Furcifer pardalis to królestwo: zwierząt, gromada: gadów, rząd: łuskonośnych. Należy on do rodziny kameleonowatych i rodzaju Furcifer. Polska nazwa to kameleon tygrysi. Zamieszkuje na Madagaskarze i na pobliskich wyspach. Jest to najpiękniej ubarwiona jaszczurka.
Kameleon lamparci jest bardzo ciekawym egzotycznym okazem, którego można spotkać nie tylko na Madagaskarze, ale również na Nosy Komba czy Nosy Be. Stworzenie to preferuje ciepłe i wilgotne środowisko. Wspaniale czuje się w gęstych lasach deszczowych, które zapewniają mu idealne warunki do życia z obfitym pożywieniem.
Niektóre kameleony żyją na sawannach, gdzie chętnie przebywają na terenach porośniętych krzewami i drzewami. Dobrze radzą sobie też w lasach liściastych, w których doskonałym ich schronieniem są gęste korony drzew. Kameleony lamparcie można też spotkać w ogrodach i parkach oraz na plantacjach. W Polsce hodowane są w domowych terrariach.
Wygląd zewnętrzny
Kameleon lamparci jest średniej wielkości jaszczurką. Samce są większe i mogą osiągnąć długość do 60 cm, a samice do 33 cm i posiadają bardziej kamuflujące ubarwienie. Natomiast samce przybierają rozmaite kolory w zależności od pochodzenia i nastroju. Intensywność i różnorodność barw na głowie w dużym stopniu zależy od cech osobniczych i wieku kameleona.
Kameleon lamparci potrafi widzieć w ultrafiolecie. Oczy tych zwierząt mogą poruszać się niezależnie od siebie, co daje im szerokie pole widzenia. Kaski czyli tzw. „hełmy” posiadają wyłącznie samce. Niektóre osobniki mają bardziej okrągłe łuski na krawędzi „hełmu”, który jest wystającą ozdobą, umiejscowioną na głowie samca.
Języki kameleonów lamparcich są niezwykle długie, mierzą około 20 cm i służą im do polowania na swoje ofiary, którymi najczęściej są owady. Język może poruszać się z prędkością 150 razy większą od mrugnięcia okiem. Posiada długi i chwytny ogon pomagający w poruszaniu się po gałęziach i pniach drzew. Charakterystyczną cechą tych gadów są punkty i plamy, które przypominają lamparcie cętki.
Kameleon lamparci posiada jaskrawe kolory od szarości poprzez beże, zielone, niebieskie, aż po pomarańczowy, różowy, czerwony i brąz, a nawet czarny. Samiczki są mniej ubarwione od samców. Kameleony na bokach ciała i ogonie posiadają niewidoczne albo słabo zaznaczone pionowe pasy. Pojawiają się dopiero pod wpływem stresu, przybierając ciemną barwę.
Znane odmiany barwne kameleonów
Kameleon lamparci to przepięknie ubarwione egzotyczne stworzenie. W zależności od zajmowanego terenu poszczególne populacje posiadają różnorodne ubarwienie i wszystkie są bardzo zmienne, co znacznie utrudnia stwierdzenie pochodzenia konkretnego osobnika. Istnieje wiele odmian barwnych tego gatunku.
Przykładowe odmiany barwne kameleonów lamparcich:
- Diego Suarez, który znajduje się na północnym obszarze Madagaskaru. Kameleony te mają czerwone ciało z zielonym nalotem. Głowa barwy zielono-czerwonej posiada barwy żółte, pomarańczowe albo zielone plamy. Oczy są czerwone z szarymi lub czarnymi promieniami. Zwierzęta spokojne są najczęściej zielonkawe z ciemnymi i poprzecznymi pasami, a podekscytowane mogą przybierać żółtą barwę z ciemnymi pasami.
- Populacja z Tamatave z północno-wschodniej części Madagaskaru. Posiada ciemnozielone ciało z dużą ilością intensywnego koloru czerwonego i pomarańczowego.
- Populacja Sambava to bardzo ciekawa forma tego gatunku. Dojrzałe samce mają najczęściej pomarańczowe ubarwienie. Głowa jest czerwona z czarnymi paskami, zwłaszcza znajdującymi się wokół oczu. W zamkniętych populacjach osobniki mogą być ciemnozielone, a nawet czarne. Podczas sezonu rozrodczego i w czasie walk terytorialnych mogą stać się całkowicie pomarańczowe bądź czerwone.
- Populacja Moroansetra jest jedną z największych form tego gatunku. Dominuje barwa pomarańczowa albo czerwona i biały z małą ilością czarnych pasków, jeżeli są w okresie godowym lub pod wpływem stresu. Osobniki odpoczywające o spokojnym nastroju są koloru krwistoczerwonego z zielonymi i białymi pasami, które są słabo widoczne. Skóra wokół oczu jest szara albo czarna. Grzbiet przeważnie jaśniejszy z niebieskimi lub szarymi liniami. Moroansetra i Sambava są do siebie bardzo podobne.
- Różowe kameleony z Anarkamy zamieszkują kamieniste tereny. W stanie spokojnym samce posiadają jasnoniebieskie obramowanie „hełmu”. Wyróżnia ich zróżnicowany układ łusek, gdzie większe ułożone są wśród środkowych partii ciała. Podniecone samce przybierają intensywne różowe ubarwienie z białymi i żółtymi liniami wzdłuż środkowej części ciała.
- Ambanja, która osiąga największe rozmiary. Jest to północno-zachodnia populacja, która wyróżnia się jasnozielonym do niebieskozielonego ubarwienia z ciemnymi i pionowymi pasami w kolorze niebieskim, czerwonym lub purpurowym. Skóra wokół oczu jest czerwona albo czerwona z żółtym i zielonym kolorem.
Zachowanie i temperament
Kameleon lamparci prowadzi dzienny styl życia. Zwierzęta te z natury są samotnikami i spotykają się tylko w okresie godowym. Na wolności większą część czau spędzają na drzewach, gdzie polują na owady, ptaki, a nawet małe jaszczurki. W niewoli trzeba zapewnić im odpowiednią dietę, dostosowaną do ich życia w naturze.
Posiłek powinien bogaty być w białko, witaminy i minerały. Nie są to zwierzęta drapieżne. W domowych warunkach należy zapewnić im spokojne bytowanie, ponieważ są wrażliwe i podatne na stres. Gady te sprytnie wspinają się po drzewach. Kameleona lamparciego do brania na ręce trzeba stopniowo przyzwyczaić. Nie słyszy, ale odbiera dźwięki za pomocą wibracji.
Kameleon lamparci jest najbardziej wymagającą jaszczurką, która potrzebuje odpowiednich warunków do życia. Zwierzęta te mogą żyć do 10 lat a niektóre samce nawet dłużej. W niemieckich hodowlach dożywają 7 lat, a w Stanach Zjednoczonych do 10 lat. Długość ich życia w niewoli uzależniony jest od opieki, pożywienia i przebytych chorób.
Rozmnażanie kameleonów lamparcich
Kameleon lamparci jest gatunkiem jajorodnym. W okresie godowym samce wykonują efektywne tańce, zmieniają kolory skóry i poruszają ogonami. W ten sposób przyciągają uwagę samicy, która oceniając zaloty konkurentów, wybiera tego samca, który najbardziej jej zaimponował. Kopulacja trwa kilka minut.
Po kopulacji samica składa 12-50 jaj w wilgotnej glebie na głębokość do 30 cm. Jaja mają owalny kształt i są białe oraz posiadają twardą skorupę. Inkubacja trwa długo, aż 6-12 miesięcy, od września do kwietnia. Płeć noworodków jest trudna do stwierdzenia, u dorosłych osobników nie ma z tym problemu.
Młode mierzą około 5 cm. Potomstwo kameleonów lamparcich nie wymaga opieki ze strony rodziców, ponieważ piją rosę i żywią się owadami. Szybko rozwijają się i rosną. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 6 miesięcy, a wielkość dorosłego osobnika w ciągu jednego roku. W miarę wzrostu młode kameleony zmieniają kolory skóry i kształty ciała.
Kameleon lamparci ma wielu zwolenników pośród terrarystów. Z hodowli tych gadów najbardziej zasłynęli Amerykanie i Niemcy. Gady te cieszą się dużym zainteresowaniem ze względu na swój wyjątkowy wygląd i niecodzienne zdolności. W hodowli bardzo popularna jest odmiana barwna Nosy Be Blue.
Kameleony lamparcie można też podziwiać w ogrodach zoologicznych, gdzie mają zapewnioną specjalistyczną opiekę. Kameleon lamparci jest zwierzęciem chronionym przed wyginięciem przez wiele organizacji. Gatunek ten objęty jest Konwencją Waszyngtońską (CITES), która reguluje międzynarodowy handel zwierzętami egzotycznymi. Jaszczurkom tym najbardziej zagraża wycinanie lasów deszczowych i liściastych oraz wyłapywanie ich z natury, zanieczyszczone środowisko, choroby i drapieżniki.
