Ptaki wskazujące ludziom drogę do gniazd dzikich pszczół to miodowody duże. Należą one do gromady ptaków, rzędu dzięciołowatych, podrzędu dzięciołowców. To nieduże ptaki z rodziny miodowców, zamieszkujące tereny Subsaharyjskiej Afryki, prowadzące osiadły i fascynujący styl życia.
Ptaki wskazujące ludziom drogę do gniazd dzikich pszczół nie odwiedzają dżungli ani żadnych gęstych lasów. Miodowody duże preferują otwarte tereny, takie jak zarośla, sawanna i lasy liściaste. Bytują na terenach, gdzie dostęp do gniazd dzikich pszczół nie jest utrudniony. Niejednokrotnie zasiedlają obszary w pobliżu wód.
Cechy zewnętrzne
Ptaki wskazujące ludziom drogę do gniazd dzikich pszczół są bardzo interesującymi zwierzętami. Miodowody duże posiadają smukłą sylwetkę. Długość ciała mieści się w przedziale 19-20 cm, a masa wynosi w granicach 34-62 g. Obie płcie są podobne. Dziób jest ciemniejszy u samicy, a różowawy u samca. Jest on krótki i gruby o ostrym zakończeniu. Oczy są okrągłe i ciemne.
Ogon jest długi i rozwidlony na końcach. Palce krótkich i mocnych nóg zakończone są ostrymi pazurami. W upierzeniu dominuje kolor brązowy albo oliwkowoszary. Zwierzęta te posiadają jasny brzuch. Białe plamy widoczne są za oczami i na głowie. Na skrzydłach występują białe paski. Podbródek i gardło są koloru czarnego. U młodych osobników dziób jest ciemny, a gardło i pierś żółtawe.
Styl życia
Ptaki wskazujące ludziom drogę do gniazd dzikich pszczół nie zostały podzielone na podgatunki. Miodowody duże prowadzą dzienny i samotniczy tryb życia, z wyjątkiem sezonu lęgowego. Ptaki te są dobrymi lotnikami i potrafią pokonywać dość duże odległości w poszukiwaniu pożywienia. Podstawą diety miodowodów jest wosk pszczeli, który wydobywają z gniazd pszczół.
Pomagają im w tym lepka ślina, która ułatwia wydobywanie wosku i gruby naskórek chroniący przed użądleniem. Oprócz wosku w skład ich pożywienia wchodzą: owoce, nektar, mrówki, termity i drobne bezkręgowce. Miodowód duży posiada zdolności do naśladowania głosów innych ptaków, co pomaga mu zwabiać dzikie pszczoły do pułapki.
Do gniazd dzikich pszczół zwabia też ratale miodożerne. Miodowód duży może żyć w granicach 5-10 lat, a nawet dłużej, co uzależnione jest od wielu czynników, takich jak atak drapieżników, choroby i niesprzyjające warunki atmosferyczne, np. susze czy powodzie. Bardzo ważną rolę odgrywa też dostępność pożywienia, która głównie opiera się na pszczelim wosku.
Rozmnażanie miodowodów dużych
Ptaki wskazujące ludziom drogę do gniazd dzikich pszczół są pasożytami lęgowymi podobnie jak kukułki. Niszczą one jaja innych gatunków ptaków i podrzucają do gniazd własne. Wykarmieniem i wychowaniem potomków zajmują się przybrani rodzice.
Samica znosi od 4 do 7 jaj, ale każde do oddzielnego gniazda. W sezonie lęgowym, który trwa od września do stycznia samica może złożyć łącznie około 20 jaj. Po wylęgu pisklęta pozostają w gnieździe około 1 miesiąca i jeszcze przez 1 tydzień karmione są przez przybranych rodziców.
Miodowód duży dojrzałość płciową osiąga w pierwszym roku życia. Ofiarami pasożytnictwa tych ptaków są najczęściej: wąsal obrożny, czarnodudek większy, dudek rdzawy, smolarek łuskowany czy sierpodudek purpurowy. Dzioby piskląt mają haczykowate zakończenie.
Specyficzne zachowanie miodowodów
Ptaki wskazujące ludziom drogę do gniazd dzikich pszczół nie są zagrożone wyginięciem. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje te zwierzęta za gatunek najmniejszej troski. Miejscowa ludność Afryki zabiera z gniazd miód, pozostawiając wosk dla miodowodów dużych.
Tubylcy niektórych afrykańskich rejonów używają specjalnych dźwięków w celu zasygnalizowania tym ptakom, że szukają przewodnika. Może być to melodyjny gwizd czy głośne tryle, po których następuje chrząknięcie. Tego typu odgłosów używają zbieracze miodu.
Miodowody duże chętniej reagują na dźwięki zasłyszane od miejscowej ludności niż obcych im ludzi. Miodowód duży odpoczywa w nocy w gnieździe lub na gałązkach drzew. Badania nad tym gatunkiem ciągle trwają, a naukowcy gromadzą coraz więcej informacji w związku z ich zwyczajami i trybem życia.
Podsumowując ptaki te mają największy zasięg występowania spośród wszystkich miodowodów. Miodowód duży to fascynujący ptak o unikatowym stylu życia, które ściśle związane jest z jego dietą opartą na pszczelim wosku. Odgrywa on ważną rolę dla utrzymania równowagi w ekosystemie afrykańskim, kontrolując populację pszczół.
