Ryby pielęgnicowate

Ryby pielęgnicowate to rodzina popularnych ryb akwariowych. Należą do gromady kostnoszkieletowych i rzędu okoniokształtnych. Ryby te są niezwykle piękne, niektóre towarzyskie, a inne agresywne i nawet drapieżne. Powinny mieć zapewnioną przestrzeń do pływania i odpowiednią ilość roślin posadzonych w zbiorniku.

Ryby pielęgnicowate swoim nieprzeciętnym wyglądem przyciągają ludzki wzrok. Jest to jedna z największych rodzin i najbardziej różnorodnych ryb ozdobnych. Większość pielęgnic pochodzi z Ameryki Południowej i Środkowej oraz z Afryki. Niewiele gatunków żyje w Ameryce Północnej i Azji. Najbardziej znanymi obszarami wodnymi tych ryb są jeziora Tanganika i Malawi. Rodzina pielęgnicowatych obejmuje ponad 1500 gatunków ryb o rozmaitym ubarwieniu i różnej wielkości od małych po duże osobniki.

Krótka charakterystyka

Ryby pielęgnicowate to rodzina żywych organizmów. W afrykańskich jeziorach tektonicznych wykształciły się liczne nowe gatunki z rodziny pielęgnicowatych. Są one wspaniale przystosowane do warunków środowiskowych. Większość tych zwierząt posiada dwudzielną płetwę grzbietową. Rozpięta jest ona na miękkich promieniach z tyłu i twardych z przodu. Wiele gatunków wyróżnia się żywym ubarwieniem.

Ryby te mają przeważnie lekko bocznie spłaszczone ciało ze średniej wielkości płetwami. Posiadają bardzo dobrze rozwinięty aparat gębowy, który pozwala na wysuwanie szczęk. Występuje w nim różnorodny układ zębów, co uzależnione jest od gatunku. Niektóre pielęgnicowate są rybami drapieżnymi. Charakteryzują się spożywaniem w naturze różnorodnego pokarmu.

Ryby pielęgnicowate to niezwykła interesująca grupa rybich okazów. Na drodze ewolucji zwierzęta te rozwinęły wiele zachowań macierzyńskich i rozrodczych. Do najbardziej atrakcyjnych zalicza się przechowywanie larw albo jaj w pysku przez rybich rodziców. Jest to bezpieczna metoda do momentu osiągnięcia dojrzałości przez potomstwo. Stworzenia te w większości nie są wymagające pod względem spożywanego pokarmu.

Znane gatunki ryb pielęgnicowatych

Ryby pielęgnicowate często trzymane są w domowych zbiornikach i mają duże znaczenie w akwarystyce. Okazy z tej rodziny posiadają interesujące ubarwienie i są przeważnie mało wymagające w hodowli.

Przykładami znanych gatunków z rodziny pielęgnicowatych są:

Akara pomarańczowopłetwa bytująca w Ameryce Południowej. Preferuje wody przybrzeżne i płynące takie, jak rzeki czy strumienie. Samice są trochę mniej kolorowe i mniejsze niż samce. Długość ich ciała wynosi 20 cm, a płci przeciwnej 30 cm. Ryby te są wszystkożerne. Chętnie spożywają mniejsze ryby, bezkręgowce wodne, owady, detrytus i materię roślinną.
W niewoli akceptują każdy rodzaj pokarmu. Zalecana jest urozmaicone pożywienie. Na dnie akwarium po jego oczyszczeniu składają ikrę i oboje rodziców zajmuje się opieką potomstwa. W hodowli powinny być trzymane w dobranych parach, w zbiorniku o długości 120 cm. Długość ich życia wynosi około 10 lat.

Pielęgnica pawiooka zamieszkująca Amerykę Południową. Preferuje wody stojące i wolno płynące. Długość dorosłych osobników waha się w granicach 35-40 cm. Nie występuje u nich dymorfizm płciowy. Jest to ryba drapieżna, której w naturze pokarmem są inne ryby, mięczaki i owady. Zjada także materię roślinną i owoce, które wpadły do wody.
W niewoli należy podawać rybom pokarm żywy, granulat mięsny i suchy pokarm w pałeczkach. Tarło odbywa się na dużej płaskiej powierzchni. Samica składa około 2 tysięcy jaj. Potomstwem zajmują się oboje rodziców. Zalecane jest trzymanie pary w zbiorniku o długości wynoszącej 150-200 cm. Pielęgnica pawiooka żyje przeciętnie od 9 do 13 lat. Gatunek ten nie jest trudny do rozmnażania.

Pielęgnica niebieskołuska bytuje w Ameryce Północnej i Środkowej. Preferuje wody wolno płynące i stojące. Żyje w rzekach, stawach, jeziorach i kanałach. Samica jest mniejsza od samca. Jest to duża i pięknie ubarwiona ryba. Długość jej ciała wynosi 17 cm, natomiast płeć przeciwna dorasta do 20 cm. Jest to ryba wszystkożerna. Gatunek występuje w kilku odmianach barwnych.
Najczęściej spożywa mniejsze ryby i wodne bezkręgowce. Pożywieniem pielęgnicy jest również materia roślinna i detrytus. Pielęgnice ikrę składają na płaskich powierzchniach. Obie płcie opiekują się potomstwem. Zalecane jest trzymanie pary w zbiorniku o minimalnej długości wynoszącej 120 cm. Rozmnażanie w akwarium nie stanowi problemu. Pielęgnica niebieskołuska dożywa do 15 lat.

Pielęgnica wielobarwna występuje w Ameryce Północnej i Środkowej. Preferuje wody stojące i wolno płynące. Niekiedy żeruje w słonawych wodach. Długość samicy wynosi 30 cm. Jest ona sporo mniejsza od samca, który dorasta do 40 cm. Zaleca się trzymanie ryb parami w akwarium o minimalnej długości w granicach 120-150 cm. Ryba spożywa przeważnie pokarm roślinny z dodatkiem wodnych bezkręgowców.
Rozmnażanie nie jest trudne. Na płaskiej i oczyszczonej powierzchni samica składa ikrę, której strzegą oboje rodziców. W okresie godowym mogą okaleczyć, a nawet zabić innych przedstawicieli swojego gatunku. Jest to pięknie ubarwiona ryba, która swoim wyglądem przyciąga ludzki wzrok. Długość jej życia wynosi około 10 lat.

Pielęgnica zebra występująca w Ameryce Środkowej. Obecnie bytuje również w Stanach Zjednoczonych i Australii. Bytuje w różnorodnych siedliskach, od wód stojących po wartko płynących. Samice są znacznie mniejsze niż samce, osiągają 8 cm długości. Natomiast samce dorastają do 15 cm. Długość jej życia wynosi około 10 lat.
Tarło odbywa się w kryjówce. Potomstwa pilnuje samica, a samiec strzeże terenu. Najlepiej trzymać parami w zbiorniku o minimalnej długości 100 cm. Ryba wszystkożerna, która akceptuje każdy rodzaj pokarmu. Zalecane jest pokarm różnorodny. Pielęgnica zebra jest rybą agresywną.

Żaglowiec skalar występujący w Ameryce Południowej. Preferuje wody stojące lub słabo płynące. Zamieszkuje rozlewiska i starorzecza z bujną roślinnością bądź zatopionymi korzeniami, wykorzystane na kryjówki. Długość jego ciała wynosi 15 cm, a wysokość 22 cm. Są to ryby stadne, które do bytowania potrzebują wysokich zbiorników z korzeniami.
Najlepiej hodować je w ilości 5-6 osobników w zbiorniku o minimalnej długości 150 cm i wysokości co najmniej 50 cm. Należy podawać im pokarm żywy, suchy i karmę roślinną. Zasiedlają środkowe partie zbiornika. Są to ryby jajorodne, które łatwo rozmnażają się w akwarium. Dożywają do 15 lat. Jest to jedna z najbardziej znanych ryb akwariowych.

Pyszczak nóż występujący w Afryce. Preferuje tereny gęsto zarośnięte podwodną roślinnością. Samice są znaczne mniejsze od samców. Długość ich ciała wynosi 15 cm, natomiast samców 25 cm. W środowisku naturalnym jego pokarmem są mniejsze ryby. Dożywają do 10 lat. Są to ryby stadne dlatego należy trzymać je w grupach z przewagą samic.
Zwierzęta te są jajorodne, gdzie tarło odbywa się w wykopanym przez samicę wgłębieniu w dnie zbiornika. Dla bezpieczeństwa samica w jamie gębowej nosi ikrę i potomstwo przez około trzy tygodnie. Samiec nie opiekuje się młodymi. Ryby te wymagają obszernego akwarium o długości w granicach 150-200 cm.

Dyskowiec czyli paletka bytujący w Ameryce Południowej. Najczęściej w dorzeczu Amazonki na obszarze Brazylii i Peru. Preferuje wody stojące lub wolno płynące. Żyje na zalanych terenach leśnych w podwodnych korzeniach. Zajmuje również rozlewiska rzeczne, stawy leśne i jeziorka. Dorasta do 20 cm. Jest to ryba wszystkożerna. W naturze chętnie spożywa wodne i lądowe bezkręgowce, materię roślinną, glony i detrytus.
W niewoli należy podawać mu pokarm żywy i suchy oraz materię roślinną. Ryby te nie są polecane początkującym akwarystom, gdyż są zbyt wymagające i delikatne. Gatunek ten na wolności żyje w grupach. Można je trzymać w pokaźnym zbiorniku o minimalnej długości 120-150 cm i wysokości co najmniej 50 cm. Rozmnażanie dyskowców jest bardzo trudne. Wychowaniem potomstwa zajmują się oboje rodziców.

Ryby pielęgnicowate polecane są miłośnikom świata podwodnego. Należy regularnie opiekować się rybami i bacznie je obserwować. Potrzebna jest podstawowa wiedza w zakresie świata fauny i flory. Należy posiadać świadomość, że hodowla młodych rybek to trudne zadanie. Przydatna będzie również wiedza w zakresie urządzeń technicznych, potrzebnych w akwarium. Hodowla wszystkich ryb to interesujące i przyjemne hobby.