GOŁĘBIE

Gołębie towarzyszą człowiekowi od wieków, spełniając rozmaite role w dziejach ludzkości. Należą do królestwa: zwierząt, gromady: ptaków, rzędu: gołębiowych i rodziny: gołębiowatych. Wszystkie gołębie domowe pochodzą od jednego przodka, którym jest dziki gołąb skalny.

Gołębie to piękne i ciekawe ptaki, a gołębiarstwo to szlachetna pasja, która cieszy się długą i chlubną tradycją. Do tych interesujących skrzydlaków należą rasy, które zachwycają bogatą kolorystyką upierzenia i kształtami. Nie brakuje gołębi wybitnie pięknych, które olśniewają dumną postawą i elegancją. Natomiast inne ptaki podziwiane są ze względu na widowiskowy lot i powietrzne akrobacje.

Historia udomowienia

Gołębie zostały udomowione około 6000 lat temu w starożytnej Fenicji, której ziemie w dzisiejszych czasach należą do Libanu i Syrii. Niektóre źródła podają, że udomowienie tych ptaków mogło nastąpić wcześniej, nawet 7000 lat temu. Początki zainteresowania nimi wiążą się z kultami religijnymi Fenicjan, Rzymian czy Egipcjan.

Gołębie wywodzą się z wysoko rozwiniętych, starożytnych cywilizacji Wschodu. W tamtych czasach zostało udomowionych i uszlachetnionych większość dzisiejszych ras tych ptaków. Tam też prowadzono świadomą i ukierunkowaną hodowlę. Obecnie cywilizacja europejska opiera się na cywilizacji starożytnego Wschodu, a także cywilizacji Rzymu i Grecji.

Pełnione funkcje i tradycje

Gołębie od zarania dziejów były symbolem różnych kultur. Dzięki kulturze izraelskiej wzmiankę na temat tych ptaków można znaleźć w Biblii. W Księdze tej na znak ustępowania potopu został ukazany gołąb, który niósł Noemu gałązkę oliwną. W chrześcijaństwie symbolem ducha świętego jest niejednokrotnie biała gołębica. Natomiast w sztuce współczesnej gołąb symbolizuje pokój, który uwieczniony został przez Pabla Picassa.

W przeszłości gołębie spełniały rolę użytkową, zapewniając sprawną komunikację. Na przykład przekazywały one informacje podczas wojen, wewnątrz państw i całych imperiach. Zwane były posłańcami, kurierami, gońcami, listonoszami czy pocztylionami. Już w czasach starożytnych wyselekcjonowane zostały odmiany w celu szybkiego przenoszenia wiadomości na krótkich i długich dystansach.

Obecnie gołębie są przede wszystkim ulubieńcami ludzi.

Poza tym użytkowane są w interesujących lotach, konkursie piękności na wystawach, sporcie czy na mięso. W rywalizacji sportowej wiele emocji dostarczają hodowcom loty gołębi pocztowych. Natomiast atrakcją ceremonii ślubnej jest wypuszczenie z rąk lub kosza białych gołębi przez nowożeńców. Najczęściej wypuszczane są w ilości dwóch osobników, ale może być ich więcej.

Bogactwo ras

Gołębie hodowane są na całym świecie. Procesy ewolucyjne, które nieustannie zachodziły w świecie przyrody wspomagały działalność hodowlaną człowieka. Ewolucja kojarzona jest doborem naturalnym. Odpowiednikiem jej jest dobór sztuczny czyli selekcja przeprowadzana przez człowieka w stosunku do zwierząt domowych.

Dobór sztuczny polega na doborze do rozpłodu osobników o pożądanych cechach psychicznych, a także fizycznych. Wyhodowano na całym świecie rozmaite rasy i odmiany gołębi o wspaniałych barwach i niepowtarzalnej strukturze upierzenia. Dokonano tego dzięki różnorodności ludzkich upodobań.

Jednym z najbardziej skrajnych przykładów selekcji na określoną cechę są pawiki, które charakteryzują się pięknym, wachlarzowym ogonem. Dodatkowo rasa ta należy do jednej z najstarszych, którą wyhodował człowiek. Pawik narodził się przy udziale człowieka, bez którego nie jest w stanie przetrwać w środowisku naturalnym.

Podział na grupy

Gołębie rasowe zostały sklasyfikowane według podziału na dziewięć grup:

Grupa I – uformowane, która skupia ptaki dosyć duże i wyjątkowo pięknie zbudowane. Należą do niej gołębie wyhodowane w różnych częściach świata, gdzie tworząc grupę brano pod uwagę przede wszystkim budowę ptaków.
Grupa II – brodawczaki, które skupiają bagdety i gołębie o dobrze rozwiniętych woskówkach. Gatunek ten charakteryzuje się dobrze rozwiniętymi woskówkami i brwiami od barwy jasnej do czerwonej.
Grupa III – kuraki, które posiadają lekko podniesiony ogon i bardzo silne nogi. Do nich należą gołębie bardzo małe, a także ciężkie. Pod względem budowy gatunek ten przypomina domowe kury.
Grupa IV – dęte, do której zaliczane są gołębie o różnorodnej budowie ciała. Ich wspólną cechą jest zdolność powiększania wola przy udziale pobieranego w dowolnej ilości powietrza.
Grupa V – barwne, która skupia gołębie typu polnego, lubiące latać i żerować na polach. Do tej dosyć licznej grupy należy około 90 ras.
Grupa VI – turkoty, do której należą gołębie zróżnicowane pokrojowo i pod względem upierzenia. Niektóre turkoty mają ozdoby na głowie. Inne natomiast mają mocno upierzone nogi lub są nawet jednobarwne. Wszystkie ptaki z tej grupy wdają charakterystyczne gruchanie, które przypomina werble.
Grupa VII – strukturalne, których nazwa pochodzi od nienaturalnej struktury upierzenia, tworzącej wokół głowy kaptur, podobny do peruki. Ptaki te są żywotne i pełne temperamentu.
Grupa VIII – mewki, która skupia gołębie o szlachetnej budowie, nieduże, o krótkim korpusie. Wszystkie ptaki z tego gatunku charakteryzują się utworzonym z piór żabotem, umiejscowionym na przedniej części szyi i piersi.
Grupa IX – lotne, która jest bardzo zróżnicowaną grupą pod względem zachowania w locie, pokroju i ubarwienia. Wspólną ich cechą jest gotowość do latania na różnych wysokościach. Grupa ta liczy około 250 ras.

Gołębie w Polsce

Gołębie ras polskich należą do pięciu grup: uformowanych, brodawczaków, dętych, mewek i lotnych. Polskę w grupie IX reprezentuje ponad 60 ras gołębi lotnych. Lista gołębi ras polskich została stworzona przez Polski Związek Hodowców Gołębi Rasowych, Drobiu i Królików. Jednak nie wszystkie rasy zostały uznane i wciągnięte na listę gołębi rasowych, a niektóre rasy dawniej znane wyginęły.

Gołębie są bardzo interesującymi ptakami, które mają bogatą historię. Natomiast niesamowita różnorodność barwnego świata gołębi zaistniała dzięki pasji i wytrwałej pracy wielu pokoleń hodowców. Dlatego nie brakuje na świecie i w Polsce miłośników tych ptaków. Podsumowując na rynku można kupić fachową lekturę, która opisuje poszczególne rasy gołębi i podaje wskazówki dotyczące ich hodowli.