Hodowla zwierząt to sfera działalności człowieka, która związana jest głównie z utrzymaniem i reprodukcją zwierząt. Cały proces odbywa się od udomowienia do zwiększania użyteczności zwierząt. Jest to sterowanie przez człowieka genetycznymi zmianami populacji zwierzęcych, które spełniają założony cel hodowcy.
Hodowla zwierząt to trzy następujące po sobie zjawiska. Jest to rozród, dziedziczenie i genetyczne doskonalenie kolejnych pokoleń. Ulepszanie rasy ma znaczenie, gdy pokolenie potomne jest bardziej wydajne od rodziców. W takim przypadku można mówić o postępie hodowlanym. Właściwy rozwój hodowli zwierząt nastąpił około XVIII wieku.
Historia hodowli
Hodowla zwierząt musi być prowadzona zgodnie z obowiązującym prawem. Za twórcę metod hodowlanych, uznany został angielski hodowca i agronom Robert Bakewell, żyjący w XVIII wieku. Jest on również jednym z twórców zootechniki, która jest nauką o racjonalnym chowie oraz hodowli zwierząt i ich użytkowaniu.
Stosował on mechanizm sztucznej selekcji. Jako pierwszy wprowadził systematyczną selektywną hodowlę zwierząt. Prawdopodobnie najbardziej wpływowy program hodowlany dotyczył owiec. Bakewell doprowadził nie tylko do konkretnych ulepszeń owiec, ale również bydła i koni.
Wyhodował on konia Improved Black Cart, który stał się później koniem rasy Shire. Metody hodowlane Bakewella stosowane są do dnia dzisiejszego. Duży wkład w hodowlę zwierząt wniósł w 1937 roku również pioner genetyki zwierząt –Jay Laurence Lush.
Zwierzęta gospodarskie
Hodowla zwierząt gospodarskich wymaga określonej wiedzy i zaangażowania. Sprawy z zakresu hodowli reguluje ustawa z dnia 10 grudnia 2020 roku o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich.
Poza tym ustawa reguluje również sprawy z zakresu:
- zachowania zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich,
- oceny wartości użytkowej zwierząt i ich oceny genetycznej,
- prowadzenia rejestrów hodowlanych,
- prowadzenia ksiąg hodowlanych,
- kontroli nad hodowlą i rozrodem zwierząt hodowlanych.
Hodowla zwierząt w świetle ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich to zespół zabiegów zmierzających do poprawienia założeń dziedziczenia zwierząt. W zakres tych czynności wchodzi ocena wartości użytkowej i ocena genetyczna zwierząt gospodarskich, selekcja i dobór osobników do kojarzenia.
Prace hodowlane
Hodowla zwierząt to czasochłonne zajęcia, które wymagają dużego nakładu pracy. Dotyczy zwierząt gospodarskich i hodowli selektywnej dla korzyści. Wiedza i doświadczenie hodowcy przekłada się na jakość i rozwój hodowli.
Wyróżnia się niżej podane prace hodowlane:
- wybór zwierząt do reprodukcji,
- oznakowanie zwierząt,
- kontrola użytkowności,
- ocena wartości hodowlanej,
- selekcja zwierząt,
- przemyślany dobór hodowlany zwierząt na rodziców kolejnego pokolenia potomnego.
Hodowla zwierząt jest w stanie zaspokoić zapotrzebowanie ludzi na produkty pozyskane od zwierząt w okresie ich życia, takich jak: mleko, jaja, ikra, krew, puch, pierze, wełna, włosie. Po uboju zwierząt gospodarskich człowiek uzyskuje mięso, skórę, tłuszcz czy jelita.
W praktyce w hodowli zwierząt można wyodrębnić:
- stada zarodowe, które hodują zwierzęta o najwyższych wartościach genetycznych cech doskonalonych,
- stada reprodukcyjne czyli rozmnażające zwierzęta hodowlane, które przeznaczone są do stad towarowych.
Podsumowując hodowla zwierząt wiąże się z wysokimi kosztami i dużą odpowiedzialnością. W Polsce nadzorowana jest przez Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt (KCHZ), którego siedziba mieści się w Warszawie. Jest to państwowa jednostka budżetowa. Przede wszystkim głównym jej zadaniem jest ocena wartości użytkowej i hodowlanej zwierząt oraz kontrola hodowli i rozrodu.
ZOBACZ TAKŻE
Opieka nad gurami olbrzymim
Mastomys
Psychiczny trening dla psa
Opieka nad amazonką żółtogłową
Kocie spacery
