Schorzenia żołądka u psa mogą przebiegać łagodnie lub być tragiczne w skutkach. Trzeba zwracać uwagę na wygląd i zachowanie czworonoga. W razie powtarzających się dolegliwości należy zabrać psa do lecznicy dla zwierząt. Na budowę i funkcjonowanie żołądka u czworonożnego przyjaciela ma wpływ psia dieta, która powinna być dobrze wyważona i właściwie zbilansowana.
Schorzenia żołądka u psa mogą być wywołane mniej lub bardziej poważnymi czynnikami. Przyczyn schorzeń i niedomagań może być wiele. Powodem tej choroby są najczęściej przypadłości nabyte. Żołądek może źle funkcjonować z różnych powodów, takich jak: zatrucia, bakterie, zarobaczenie, ciało obce, inne choroby, zjadaniem nieczystości czy złej diety.
Anatomia żołądka
Schorzenia żołądka u psa nie można lekceważyć, obserwując bacznie zachowanie i wygląd czworonoga. Żołądek jest rozszerzoną częścią przewodu pokarmowego, która umiejscowiona jest pomiędzy przełykiem, a jelitem. Odbywają się w nim wstępne etapy trawienne. Żołądek to workowato rozszerzony narząd, do którego trafia treść pokarmowa za pośrednictwem przełyku.
Na przekroju podłużnym żołądek złożony jest z:
- części wpustowej,
- części odźwiernikowej,
- dna żołądka,
- trzonu żołądka,
- jamy odźwiernikowej.
Żołądek czworonoga cechuje się zróżnicowaną pojemnością w granicach 0,5-6 litrów, co zależne jest od jego rasy i rozmiaru ciała. Narząd ten u psa jest typem jednokomórkowego żołądka prostego. Jednokomórkowy żołądek oznacza pojedynczy worek. Ściana tego narządu ma układ warstwowy, nawiązujący budową do przełyku i jelita.
Zbudowana jest ona z trzech podstawowych warstw: błony śluzowej, mięśniowej i surowiczej. Błona śluzowa wysłana jest nabłonkiem jednowarstwowym cylindrycznym typu jelitowego i posiada gruczoły trawienne, których wydzielina w formie soku żołądkowego trawi treść pokarmową.
Błona surowicza okrywa cały narząd i przylega do położonej głębiej warstwy mięśniowej. Położenie i wzajemne relacje żołądka z innymi organami zależą od jego wypełnienia. Powierzchnia przednia styka się z przeponą. Jest to jego powierzchnia ścienna. Natomiast powierzchnia tylna żołądka to trzewna. W żołądku najłatwiej trawiony jest wysokoenergetyczny pokarm pochodzenia zwierzęcego.
Schorzenia żołądka
Schorzenia żołądka u psa mogą zostać zdiagnozowane przez psiego specjalistę. Warto przestrzegać odpowiednio zbilansowanej diety i pielęgnacji czworonoga w celu uniknięcia wielu chorób. Trzeba dbać o zdrowie pupila. Nie wskazane jest samodzielne leczenie psa, które może być tragiczne w skutkach. Nie wolno również podawać mu lekarstw bez konsultacji z weterynarzem.
Powszechne schorzenia żołądka u psa:
- Zapalenie przewlekle żołądka.
- Zaburzenie motoryki żołądka.
- Rozszerzenie i skręt żołądka.
- Zatrucia i infekcje bakteryjne spowodowane skażonym pokarmem. Zwykle występują wymioty, apatia, brak apetytu, ciemny smołowaty kał i możliwa biegunka, czasami z krwią. Należy natychmiast zabrać psa do lecznicy dla zwierząt.
- Zalegające w żołądku ciało obce. W wyniku tej przypadłości pies garbi się i wypręża grzbiet. W takim przypadku jak najszybciej zabieramy czworonoga do weterynarza.
- Silne zarobaczenie. Tego rodzaju chorobę można rozpoznać po wzdęciu brzucha, matowej sierści, apatii, biegunce, utracie wagi, a nawet niekiedy anemii. Psy atakowane są zwykle przez glisty tęgoryjce, włosogłówki i tasiemce w kilku gatunkach. W tej sytuacji należy czworonoga odrobaczyć.
- Zaparcie, które może być wywołane przez kłąb sierści. Pies często wymiotuje, nie ma łaknienia i jest apatyczny. Schorzenie to częściej występuje u kotów.
- Naturalne wydalanie niestrawionych substancji spowodowanych zjadaniem trawy. Pies po tym wymiotuje trawą ze śluzem.
Trzeba pamiętać, że wymioty u czworonoga są naturalnym sposobem pozbywania się treści żołądkowej, co nie zawsze świadczy o chorobie. Trzeba obserwować czworonoga jak często występują wymioty. Po wymiotach należy podać zwierzęciu lekkostrawny posiłek, np. kurczaka bez skóry z ryżem.
Należy zabrać psa do lecznicy dla zwierząt jeżeli:
- w wymiotach występuje krew,
- wymiotuje przez cały dzień z przerwami, co 3-4 godziny,
- jest apatyczny,
- zjadł substancję trującą,
- spożył skażoną żywność,
- wymiotuje ciągle i grozi mu odwodnienie.
Zapalenie przewlekłe żołądka
Schorzenia żołądka u psa to powszechnie znane zapalenie przewlekłe żołądka. Choroba ta charakteryzuje się histologicznie ogniskowym lub rozlanym zmniejszeniem wielkości i głębokości gruczołów żołądkowych z naciekiem zapalnym. Rozwój tej choroby zależy od pierwotnej przyczyny, dlatego płeć czworonoga nie ma znaczenia.
Najczęściej predysponowane do zapalenia przewlekłego żołądka są:
- Starsze osobniki małych ras, takie jak: shih-tzu, pudel miniaturowy, apso, ihaso. Częściej dochodzi do przerostu i rozrostu błony śluzowej wpustu żołądka.
- Norweskie lundehundy.
- Holenderski pies na kuropatwy i basenji. U tych ras może nastąpić przerostowe zapalenie żołądka.
Do przyczyn zapalenia przewlekłego żołądka należą:
- Alergie lub nietolerancja pokarmowa.
- Działanie substancji chemicznych, ciał obcych, niektórych leków.
- Błędy żywieniowe lub zjedzenie nieodpowiedniego pokarmu poza domem.
- Choroby metaboliczne, przewlekłe choroby wątroby, zapalenie trzustki i niedoczynność kory nadnerczy.
- Pasożyty wewnętrzne.
- Zakaźna nosówka u psów.
- Nowotwory, z których najczęściej występują: gruczorakorak żołądka, chłoniak żołądka i jelit, chłoniak z małych limfocytów.
Objawami zapalenia przewlekłego żołądka są:
- Okresowe wymioty trwające ponad 1-2 tygodnie, które podbarwione są żółcią i zawierają resztki pokarmowe, skrzepy krwi lub strawioną krew. Wymioty są fusowate.
- Owrzodzenia, które mogą być przyczyną smolistych stolców.
- Wymioty mogą być prowokowane pobieraniem wody lub pokarmu.
- Wymioty wcześnie rano przed posiłkiem mogą wskazywać na zespół wymiotów żółciowych.
- Zwiększone pobieranie wody.
- Może dochodzić do utraty masy ciała w przypadku przewlekłego braku łaknienia.
- Biegunka przy współistniejącej chorobie jelit.
Metody diagnostyczne i badania obrazowe:
- Badania krwi i moczu.
- W badaniu kału metodą flotacji można stwierdzić pasożyty jelitowe.
- Przeglądowe RTG jamy brzusznej, dzięki któremu można wykryć zwężenie ujścia żołądka z jednoczesnym zwiększeniem jego rozmiarów.
- Ultrasonografia może uwidocznić zgrubienie bądź owrzodzenie ściany żołądka, a także obecność ciał obcych.
- Radiografia kontrastowa może stwierdzić ciała obce, opóźnione opróżniane żołądka, ubytki, zgrubienie ściany żołądka, niedrożność ujścia żołądka.
- Gastroskopia, która umożliwia obejrzenie błony śluzowej żołądka i wykonanie biopsji błony śluzowej.
- Endoskopia pozwala na wykazanie i usunięcie ciał obcych.
W niedrożności ujścia żołądka należy uważać z podawaniem leków. Koniecznie trzeba zabrać psa do lekarza weterynarii. Pies z zapaleniem żołądka powinien spożywać pokarm miękki i niskotłuszczowy. Najlepiej z jednym źródłem węglowodanów i białka. Węglowodany powinny pochodzić z makaronu, ryżu albo ziemniaków.
Źródłem białka może być białe mięso pozbawione skóry, odtłuszczony twaróg. Proporcja białka do węglowodanów powinna wynosić 1:3. Należy podawać nieduże posiłki. Co 4-6 godzin, a nawet częściej. Karmienie późnym wieczorem może zapobiegać wymiotom żółcią we wczesnych godzinach porannych.
W większości przypadków leczenie można prowadzić ambulatoryjnie. Jeżeli pies jest odwodniony albo wymioty uległy nasileniu, trzeba poddać podopiecznego hospitalizacji w celu uzupełnienia niedoboru elektrolitów i płynów. Ogranicza się swobodne poruszanie czworonoga i możliwość spożywania szkodliwych substancji.
Zaburzenie motoryki żołądka
Schorzenia żołądka u psa to występujące zaburzenie motoryki żołądka. Wynika ono z chorób, które w sposób bezpośredni lub pośredni opóźniają opróżnienie żołądka. Prowadzi to do zalegania treści w żołądku, poszerzenie go i wtórnych objawów ze strony tego narządu, takich jak: brak łaknienia, wymioty i nudności.
W żołądku występują dwa oddzielne obszary różniące się motoryką. Przednia część rozszerza się, żeby przyjąć wprowadzony pokarm i reguluje usuwanie płynu. Powolne wewnętrzne skurcze przepychają płyn w kierunku odźwiernika. Tylna część żołądka kurczy się silnie, żeby rozbić i usunąć stałe elementy pożywienia.
Motoryka tylnej części żołądka znajduje się pod kontrolą obszaru wewnętrznego aktywności elektrycznej, zlokalizowanej w krzywiźnie większej. Na właściwe opróżnianie żołądka wpływa też skład pokarmu i wiele czynników pozażołądkowych. Zaburzenia prawidłowej aktywności żołądka mogą leżeć u podstaw chorób powodujących zaburzenia jego motoryki.
Układ pokarmowy objęty jest procesem chorobowym. Wiele czynników może zaburzyć motorykę żołądka. W każdym wieku może nastąpić zaburzenie motoryki żołądka, ale rzadko występuje u młodych psów. Objawy kliniczne są często zjawiskiem wtórnym do pierwszego procesu chorobowego, powodującego zaburzenie motoryki żołądka.
Przyczyny zaburzenia motoryki żołądka:
- pierwotne choroby, takie jak zapalenie żołądka,
- zabiegi chirurgiczne na żołądku,
- leki,
- rozszerzenie i skręt żołądka mogą być skutkiem zaburzenia motoryki u psów,
- każda choroba może być przyczyną zaburzenia motoryki.
Objawy zaburzenia motoryki żołądka:
- Podstawowym objawem klinicznym są przewlekłe wymioty po posiłku. Żołądek u psa powinien się opróżnić po średnim posiłku po 6-8 godzinach.
- Prawidłowy czas opróżnienia żołądka bardzo się różni u poszczególnych osobników. Podlega to wpływowi objętości posiłku, jego kaloryczności, zawartości włókna i czynników środowiskowych.
- Wymioty niestrawionym pokarmem po 12 godzinach od posiłku, to wskazówka na zaburzenie motoryki albo na zmniejszenie drożności ujścia żołądka.
- Powiększenie obrysu brzucha.
- Nudności.
- Odbijanie.
- Kolka.
- Brak łaknienia.
- Zmniejszenie masy ciała.
Metody diagnostyczne i badania obrazowe:
- Badania krwi i moczu.
- Przeglądowe RTG, które może stwierdzić powiększenie żołądka, spowodowane przez guz, płyn lub treść pokarmową. Trzeba ustalić w jakim czasie zostały przeprowadzone badania od spożyciu pokarmu. Poza tym stres związany z wykonywaniem RTG może prowadzić do osłabienie opróżnienie żołądka, nawet u zdrowych psich pacjentów.
- Ultrasonografia jest pomocna w obserwacji pracy odźwiernika i wpustu żołądka.
Większość psich przypadków leczona jest ambulatoryjnie. Jeżeli stworzenie jest znacznie odwodnione lub ma często wymioty i dochodzi do zaburzeń elektrolitowych, może okazać się konieczna hospitalizacja. Odwodnienie i niedobory płynów i elektrolitów wymagają odpowiedniej płynoterapii. W zależności od pierwotnej choroby powinna zostać ograniczona aktywność psa.
Ważną rolę w przypadku tej choroby pełni dieta, która powinna być w formie płynnej lub półpłynnej z małą zawartością tłuszczu i włókna. Posiłki podajemy częściej i w małych ilościach. Niejednokrotnie sama zmiana sposobu żywienia może wystarczyć do opanowania objawów z opóźnionym usuwaniem treści żołądka, spowodowane zaburzeniami motoryki.
Reakcja na leczenie może być różna u poszczególnych osobników. Czas trwania leczenia nie jest taki sam, co zależy od możliwości wyeliminowania pierwotnej choroby. Powrót do prawidłowej motoryki po zakończeniu leczenia może nastąpić po 10-14 dniach. Nie leczymy zwierzęcia samodzielnie lecz zabieramy go do lekarza weterynarii, który zleci nam badania i zdiagnozuje chorobę.
Rozszerzenie i skręt żołądka
Schorzenia żołądka u psa to również schorzenie i skręt tego narządu. Zespół chorobowy u czworonogów obejmujących rozszerzenie żołądka oraz skręcenie jego krótkiej osi czyli GDV – gastric dilation and volvulus. Skręt żołądka może nastąpić w każdym kierunku. Jednak najczęściej zgodnie z ruchem wskazówek zegara u psa leżącego na grzbiecie, patrząc od strony ogona.
Zespół rozszerzenia i skrętu żołądka jest „Stanem nagłym”, do którego predysponowane są:
- Każdy pies dużej rasy o głębokiej klatce piersiowej. U około 6% psów tych ras istnieje ryzyko.
- Dog niemiecki.
- Owczarek niemiecki.
- Sporadycznie u psów ras małych o głębokiej klatce piersiowej, takich jak pekińczyk czy jamnik.
- W każdym wieku. Ryzyko wzrasta wraz ze starzeniem się czworonoga.
Przyczyny rozszerzenia i skrętu żołądka:
- spożywanie dużej ilości pokarmu lub wody,
- opóźnione opróżnianie żołądka,
- nadmierna aktywność po posiłku,
- uwięzienie gazów i płynu wewnątrz żołądka, wskutek czego dochodzi do jego rozszerzenia.
Zwiększone czynniki ryzyka:
- Anatomiczne predyspozycje psów z głęboką klatką piersiową ras dużych i olbrzymich.
- Aktywność po pobraniu znacznych ilości wody i pokarmu.
- U czworonogów posiadających krewnych pierwszego stopnia z historią rozszerzenia i skrętu oraz szybko jedzących, które są dodatkowo zagrożone rozwojem tej choroby.
- Potencjalnym czynnikiem ryzyka mogą być nowotwory przewodu pokarmowego.
- Serwowanie jedzenia na zbyt wysokich podnośnikach.
Objawy rozszerzenia i skrętu żołądka:
- Wymioty, które przechodzą w nieproduktywny odruch wymiotny czyli „wymioty na pusto”.
- Powiększony obrys jamy brzusznej. Nie zawsze jest widoczny, jeżeli znajduje się pod żebrami.
- Niespokojne zachowanie.
- Nadmierne ślinienie.
- Ospałość.
- Przyspieszony oddech i duszność.
- Może nastąpić zapaść.
Pomocnymi badaniami w rozpoznaniu tej choroby są badania krwi i moczu, a także RTG – projekcja grzbietowo-brzuszna. Przed wykonaniem zdjęć może być konieczna stabilizacja stanu czworonoga. Psi pacjent wymaga hospitalizacji, dokładnej oceny stanu ogólnego i natychmiastowego leczenia niewydolności sercowo-naczyniowej.
Podsumowując schorzenia żołądka u psa mają różny przebieg w zależności od ich przyczyn. W każdym przypadku należy udać się z podopiecznym do lekarza weterynarii, który zbada psiego pacjenta, zdiagnozuje chorobę i zastosuje leczenie. W niektórych przypadkach konieczna będzie hospitalizacja w klinice dla zwierząt. Wczesne wykryte choroby mogą uratować życie psu.
