Dieta dla psa powinna być kompletna, odpowiednio zbilansowana i smakowita. Posiłki należy dostosować do indywidualnych potrzeb czworonoga. Prawidłowe odżywianie ma wpływ na zdrowie i kondycję zwierząt. Trzeba unikać błędów, jakie są często popełniane w żywieniu psów. Tworzenie zbilansowanej diety wymaga wiedzy i zaangażowania.
Dieta dla psa powinna wspierać stan zdrowia i dobre samopoczucie naszego pupila. Wprowadzenie nowego pokarmu powinno nastąpić stopniowo przez okres kilku dni, co pozwoli układowi trawiennemu psa dostosować się do zmian. Należy również pamiętać, że niektóre stany zdrowotne czworonożnego przyjaciela wymagają szczególnie dobranych składników.
Składniki pokarmowe w diecie psa
Dieta dla psa powinna zawierać niezbędne składniki pokarmowe w odpowiednich ilościach. Czworonożny towarzysz, żeby zachować dobre zdrowie powinien otrzymywać białko zwierzęce. Zbyt duże porcje lub niewłaściwa dieta może doprowadzić psa do nadwagi, a następnie otyłości. Poza tym nieprawidłowe żywienie może być przyczyną wielu chorób.
Podstawowymi składnikami w diecie psa są:
- Woda
- Białko
- Tłuszcze
- Węglowodany
- Witaminy i składniki mineralne
Woda
W każdym metabolicznym i fizjologicznym procesie organizmu główną rolę odgrywa woda. Wystarczy kilka dni bez wody, aby to zagrażało zdrowiu zwierząt, a nawet było powodem ich śmierci. Nawet niewielkie odwodnienie powoduje zwiększoną pracę nerek. Średnio czworonogi potrzebują dziennie 45-65 mililitrów wody na 1 kg masy ciała.
Sucha karma zawiera bardzo mało wody. Zaledwie w granicach 6-10%, a puszki z mokrym jedzeniem około 75% wody. Pies preferuje odpowiednie ilości czystej i świeżej wody w pokojowej temperaturze. Należy regularnie kontrolować wodę w misce, żeby jej nie zabrakło. Przewlekłe odwodnienie może być poważnym problemem zdrowotnym psa.
Dzienne zapotrzebowanie psów na wodę różni się w zależności od:
- poziomu ich aktywności,
- ilości spożywanego pokarmu,
- ogólnego stanu zdrowia,
- temperatury i wilgotności środowiska.
W życiu żywych organizmów woda ma za zadanie:
- Zwilżać stawy.
- Regulować temperaturę ciała.
- Chronić organizm i tkanki organizmu.
- Transportować składniki odżywcze i tlen do komórek.
- Pomagać nerkom i wątrobie w wypłukiwaniu szkodliwych produktów przemiany materii.
- Zapobiegać zaparciom i wspomagać prawidłowe trawienie.
- Nawilżać tkanki w jamie ustnej, oczach i nosie.
- Rozpuszczać związki mineralne i inne składniki odżywcze w celu przyswajania ich w komórkach ciała.
Psy karmione produktami z wyższym procentem wody będą piły mniej, ponieważ znaczną część zapotrzebowania będzie pokrywało spożywane jedzenie. Trzeba zapewnić czworonogowi nieprzerwany dostęp do świeżej i czystej wody, którą należy zmieniać często, zwłaszcza podczas upałów. Można wprowadzić pokarm o wysokiej wilgotności.
Woda nie powinna zawierać zanieczyszczeń. Kranowa raczej nie nadaje się do bezpośredniego spożycia. Z tego względu należy ją przegotować, a najlepiej poddać filtracji. Dobrym rozwiązaniem jest domowe filtrowanie wody. Filtr można zamontować w kranie lub umieścić w dzbanku. Można kupić wodę butelkową źródlaną. Nie powinna być mineralna.
Najbardziej efektywny jest proces odwrotnej osmozy. Usuwa on z wody metale ciężkie, patogeny i zanieczyszczenia farmaceutyczne. Dobrze jest zakupić wodę z dodatkowymi porcjami witamin i minerałów. Taka woda polecana jest szczególnie psom z osłabioną odpornością. Naczynia na wodę powinny być wykonane ze szkła, porcelany lub nierdzewnego metalu i utrzymywane w czystości.
Białko
W organizmie psa kluczową rolę pełni białko. Jest odpowiedzialne za budowę i działanie pojedynczych komórek i całego organizmu czworonoga. Białko zbudowane jest z 22-23 aminokwasów. Niektóre muszą być dostarczone z pokarmem, a inne wytworzone są w organizmie psa. Czworonogi posiadają zdolność do syntezy 12 aminokwasów.
Karma wysokobiałkowa jest polecana, ale nie zawsze się sprawdza. Współczesne udomowione psy nie są wilkami, o czym należy pamiętać. Idealne białko dla czworonoga powinno pochodzić w 100% z mięsa. Odpady mięsne i mączki kostne są niestabilne pod względem ich strawności i poziomu składników odżywczych.
Funkcje białek według National Institute of Health-NIH czyli Narodowego Instytutu Zdrowia:
- Budują przeciwciała, które wiążą się z obcymi cząstkami, jak wirusy czy bakterie. Odgrywają główną rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego.
- Funkcjonują jako przekaźniki sygnalizując rozpoczęcie lub zakończenie różnych procesów biologicznych, które regulują komórki i narządy organizmu.
- Tworzą elementy strukturalne dając ciału kształt i zdolność ruchu.
- Transport składników odżywczych w ciele jest sprawniejszy dzięki ich wiązaniu z białkami.
- Formują enzymy, które umożliwiają zachodzenie reakcji chemicznych odpowiedzialnych prawie za wszystkie funkcje organizmu.
Tłuszcze
Tłuszcze są niezbędną dietą psa. Pełni on w organizmie wiele funkcji. Jest przede wszystkim źródłem energii, a także umożliwia rozpuszczanie w tłuszczach witamin: A, D, E i K. Poza tym tłuszcze pomagają w łagodzeniu stanów zapalnych i wspomagają regulację hormonalną. Są one również istotnym źródłem komórek macierzystych, ułatwiających leczenie wielu chorób i naprawę narządów.
Dobowa dieta nie powinna zawierać nadmiaru tłuszczu, ponieważ może doprowadzić do nadwagi, otyłości, a także zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Ważne do prawidłowego funkcjonowania psa są nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), do których należą omega-3 i omega-6. Nie powinno zabraknąć ich w psiej diecie.
Tego rodzaju tłuszczy organizm nie jest w stanie sam wytworzyć, dlatego muszą być zawarte w diecie czworonoga. Omega-3 występuje głównie w produktach zwierzęcych, zwłaszcza w rybach. Natomiast omega-6 zawarta jest w produktach roślinnych. W diecie dla psa nie powinno zabraknąć oleju z ryb albo z alg morskich.
To dobry sposób na zapewnienie wystarczającej dawki omega-3. Należy unikać olei, które wyprodukowane są z roślin modyfikowanych genetycznie, a także z ryb i zwierząt hodowlanych karmionych ziarnem. Trzeba kupować oleje z ryb bez zanieczyszczeń, najlepiej od firm, które przeprowadzają testy na obecność metali ciężkich.
Węglowodany
Węglowodany stanowią szybkie źródło energii, które jest przetwarzane w organizmie psa w glukozę we krwi. Jest wykorzystywana w krótkim okresie. Przetwarzana jest też w tłuszczu, który jest magazynowany. Z metabolicznego punku widzenia w diecie psa nie jest potrzebna duża ilość węglowodanów. W trawieniu pomocny jest błonnik.
Nadmiar węglowodanów może doprowadzić czworonoga do rozmaitych stanów zapalnych, nadwagi lub otyłości, a nawet skrócenia długości życia. Pies wykorzystuje węglowodany jako źródło energii. Dieta dzikich psich przodków zawierała zaledwie 6% węglowodanów, zjadanych w formie jagód, orzechów, traw i innej roślinności.
Komercyjne karmy dla psów posiadają w swoim składzie zbyt wiele węglowodanów, aż 45-75%. W diecie czworonogów należy zminimalizować poziom węglowodanów, które w nadmiarze mogą doprowadzić do wielu problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca czy otyłość. Węglowodany wchodzą w skład owoców, ziaren i różnych roślin.
Witaminy i składniki mineralne
Dieta dla psa wymaga zaawansowanej wiedzy, a czasami specjalistycznej porady dietetyka. Substancjami odżywczymi dla psów są witaminy i składniki mineralne. Witaminy są składnikami organicznymi, które potrzebne są do odżywiana i wzrostu zwierząt. Witaminy: A, B, C, D, E, K są niezbędnymi składnikami odżywczymi, których organizm nie jest w stanie sam wytworzyć.
Niektóre narządy i tkanki psa są bardzo wrażliwe na obniżoną ilość witamin. Witaminy podzielone są na rozpuszczalne w tłuszczach i wodzie. Właściwość ta ma duże znaczenie w ich przyswajaniu. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach wchłaniane są wraz ze związkami lipidowymi pożywienia. Ujemny wpływ na ich przyswajanie mają zaburzenia trawienne i wchłaniania tłuszczów.
Do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach należą: A, D, E, K. Witaminy A i D mogą kumulować się w wątrobie psa. Poza witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach istotne są witaminy rozpuszczalne w wodzie: B, C, cholina i karnityna. Witaminy niemagazynowane należy dostarczać z codziennym wyżywieniem, zwłaszcza witaminę B6.
Dla psa potrzebne są prawie wszystkie witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i wodzie. Witamina C przyspiesza gojenie ran, zapobiega krwotokom z naczyń i w walce ze szkorbutem. Nie jest w zasadzie konieczna, ponieważ wytwarzana jest przez organizm czworonoga. W przypadku gotowych karm zawartość witamin podana jest na opakowaniu.
Składniki mineralne
Natomiast składniki mineralne to pierwiastki i związki nieorganiczne, jak wapń, fosfor, żelazo czy potas. Pełnią wiele funkcji i stanowią niezbędny element prawie wszystkich procesów zachodzących w organizmie. Ich niedobór lub nadmiar może być wynikiem złego stanu zdrowia. Niepotrzebnie wprowadzona suplementacja może doprowadzić do przedawkowania witamin czy minerałów.
Przy zapewnieniu zbilansowanej odżywczo diecie nie jest zwykle potrzebna dodatkowa suplementacja, zwłaszcza przy podawaniu domowych posiłków. Należy nie zapominać, że potrawy sporządzone dla szczeniąt nie powinny być podawane dorosłym czworonożnym przyjaciołom, ponieważ w składzie swym posiadają zbyt duże ilości wapnia i fosforu.
Dobór i rozkład posiłków
Dieta dla psa powinna być lekkostrawna, najlepiej świeża i sporządzona samodzielnie. Woda, białko i tłuszcze są podstawowymi składnikami odżywczymi psa, który bez nich nie może funkcjonować. Potrzebne są też w małych ilościach węglowodany, witaminy i minerały. Psy nie powinny być żywione wyłącznie mięsem, ponieważ taka dieta nie zawiera wszystkich ważnych składników odżywczych.
Żywienie psa uzależnione jest od wielu czynników:
- wieku lub etapu rozwoju,
- trybu życia czy wykonywanej pracy, jak np. charty wyścigowe czy psy zaprzęgowe,
- rasy, gdyż małe małe psy dojrzewają wcześniej niż duże, czy olbrzymie,
- rozmiaru, ponieważ nawet w obrębie jednej rasy psy mogą różnić się wielkością, np. yorkshire terrier czy maltańczyk,
- stanu zdrowia,
- płci, w zależności o tego czy suka jest szczenna czy karmiąca.
Zbilansowane posiłki
Psy powinny otrzymywać w pokarmie taką ilość kalorii która będzie w stanie pokryć ich zapotrzebowanie na energię. Powierzchnia ciała psa ma związek z zapotrzebowaniem na energię. W przeliczeniu na kilogram mniejszy pies ma większą powierzchnię ciała od psa dużego, co oznacza, że większe zapotrzebowanie energetyczne.
Systematycznie monitorowanie wagi i zdrowia psa jest najlepszym sposobem na ustalenie dokładnej dawki energii. Psa można karmić gotowymi karmami produkowanymi przez firmy, które cieszą się dobrą renomą na rynku. Zarówno karmy suche, jak wilgotne nie różnią się między sobą składnikami odżywczymi przy takim samym składzie.
Karmy komercyjne
Karmy komercyjne można uzupełniać posiłkami samodzielnie przygotowanymi w domu lub tylko takimi karmić naszego pupila. Jeżeli decydujemy się na gotowe karmy, to należy wybierać znane firmy, które w wyniku licznych badań mają ustalone zapotrzebowanie zwierząt na składniki odżywcze w zależności od różnych etapów rozwoju.
Niejednokrotnie składem pokarmowym zajmują się lekarze weterynarii lub specjaliści od żywienia, sprawdzając czy produkt spełnia międzynarodowe standardy. Gotowe karmy w zależności od zawartości wody dzielą się na kilka grup. W przypadku karmienia pupila tylko domowymi posiłkami trzeba sprawdzić, czy mają potrzebne składniki ożywcze w odpowiednich proporcjach.
Domowe posiłki
Przeważnie w skład posiłku przygotowanego w domu wchodzi chude mielone mięso czy drób ugotowany razem z warzywami, ryżem lub makaronem. Na śniadanie można podawać psu suchą karmę, a dopiero na wieczór naszykować główny posiłek. Do gotowanych posiłków powinno dodawać się witaminy. Od mięsa czerwonego łatwiej trawione jest mięso z kurczaka czy z indyka.
Niezastąpionym źródłem wapnia dla szczeniąt jest mleko, chociaż organizm psów w późniejszym okresie w większości nie toleruje laktozy w mleku. Dorosły pies wypijając większą ilość mleka może dostać biegunki lub mleko może wywołać u psa alergię skórną, która objawia się świądem. Wskazane jest podawanie białego lub żółtego sera oraz naturalnych jogurtów.
Karmienie szczeniaka
Szczenięta od 3 do 6 miesiąca należy karmić 3-4 razy dziennie. Jest to spowodowane szybkim metabolizmem i mniejszą pojemnością żołądka. W miarę dorastania liczba ta jest zwykle stopniowo redukowana. Psu od 6 do 12 miesiąca powinno podawać się 2-3 posiłki. Dla psów dojrzałych zaleca się podawanie posiłków dwa razy w ciągu doby – rano i wieczorem.
Pomaga to w utrzymaniu stałego poziomu cukru we krwi, a także zapobiega przejadaniu się czworonoga. Ilość pokarmu należy dostosować do dziennego zapotrzebowania energetycznego psa. Oznaką dobrego żywienia czworonoga jest jego aktywność i dobra kondycja, utrzymywana prawidłowo waga oraz widoczna zdrowa skóra i sierść.
Częste błędy w żywieniu psów
Dieta dla psa powinna być dobrze wyważona i zawierać właściwie dobrane składniki, zapewniające dobowe zapotrzebowanie czworonoga. Nadmierna ilość węglowodanów i niedobór białka to jedne z najczęstszych błędów w żywieniu czworonożnych przyjaciół. Trzeba zwracać uwagę na gotowe suche i mokre karmy.
Wiele komercyjnych karm zawiera zbyt dużo zbóż, które nie są naturalnymi składnikami w diecie psa. Należy temu zaradzić, wybierając karmy z wysoką zawartością mięsa, uzupełniając dietę świeżym mięsem z warzywami i małą ilością owoców. Ignorowanie indywidualnych potrzeb żywieniowych psa może prowadzić do problemów zdrowotnych podopiecznego.
Należy nie zapominać, że każdy pies jest inny i potrzebuje diety dostosowanej do swojej rasy, wieku, zdrowia i poziomu aktywności. Szczenięta i młode czworonogi wymagają więcej białka i kalorii niż starsze osobniki. Dojrzałe psy, a zwłaszcza w wieku geriatrycznym potrzebują mniej kalorycznej diety ze względu na mniejszą aktywność.
Kolejny błąd, który łatwo popełnić to brak regularnych kontroli wagi i kondycji podopiecznego. Monitorowanie wagi i dostosowanie porcji karmy to kluczowe aspekty w uniknięciu niedowagi lub nadwagi, które mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Lekarz weterynarii pomoże ustalić plan żywieniowy dla naszego pupila.
Zagrożenia związane z niewłaściwym żywieniem
Dieta dla psa źle wyważona i niekompletna może doprowadzić czworonoga do wielu problemów zdrowotnych. Zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu pokarmowego, moczowego czy alergii. Pokarm jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na stan psychiczny i fizyczny naszego psa. Dbając o jego prawidłowe żywienie, zapewniamy mu długie i szczęśliwe życie.
Do objawów niewłaściwego żywienia psa należą:
- nadwaga lub otyłość,
- problemy trawienne,
- osłabiona praca układu odpornościowego,
- zmniejszona aktywność,
- wypadanie sierści,
- problemy z zębami,
- łupież,
- problemy skórne.
Skutkami długoterminowej złej diety są:
- cukrzyca,
- choroby serca,
- problemy z wątrobą,
- choroby nerek,
- schorzenia stawów,
- nowotwory.
Pokarm źródłem psich zatruć
Dieta dla psa powinna chronić go przed wszelkimi truciznami. Niektóra żywność znajdująca się w domu może okazać się źródłem zatruć naszego pupila. Zatrucie niejednokrotnie pochodzą od spożycia fermentującego pokarmu, zawierającego etanol, który jest środkiem odurzającym. Trujące mogą okazać się też niektóre produkty, owoce czy warzywa.
Do źródeł psich zatruć należą:
- Czekolada.
- Cebula, szczypiorek i czosnek.
- Winogrono i rodzynki.
- Niektóre owoce cytrusowe, np. awokado.
- Kości z kurczaka, które mogą uszkodzić przewód pokarmowy bądź być przyczyną zadławienia.
- Ksylitol, który jest popularnym słodzikiem dodawanym do słodyczy. Szybko jest on wchłaniany w przewodzie pokarmowym czworonoga, powodując nadmierną produkcję insuliny. Raptowny spadek cukru u psa może doprowadzić do zapaści. Ksylitol może również uszkodzić wątrobę.
Czekolada
Uwielbiana przez ludzi czekolada jest trująca dla psów. Zawiera ona teobrominę mającą podobne działanie do kofeiny. Nie jest bezpieczna dla zwierząt, zwłaszcza czekolada ciemna. Ma ona działanie drażniące i pobudzające. Jest szczególnie niebezpieczna dla miniaturowych i małych psich ras.
Może być przyczyną poważnego zatrucia, a nawet śmierci zwierzęcia. Już 90 mg teobrominy/kg masy ciała psa jest niebezpieczna dla jego zdrowia i życia. Czekolada wpływa niekorzystnie na układ pokarmowy i nerwowy oraz nerki. Czekoladowe dropsy niezawierające teobrominy są bezpieczne dla czworonożnego towarzysza i innych zwierząt.
Do objawów zatruć czekoladą należą:
- zaburzenia trawienne w formie wymiotów i biegunek,
- wysokie ciśnienie krwi,
- nadmierne pragnienie, które spowodowane jest wzmożoną produkcją moczu,
- skurcze mięśni i konwulsje, które mogą wystąpić u psa w przypadku ostrego zatrucia.
Podsumowując dieta dla psa powinna zapewnić indywidualne zapotrzebowanie i potrzeby zdrowotne czworonożnego towarzysza. Właściwe żywienie psa jest kluczem do jego długiego i aktywnego życia. Zostały wyszczególnione wszystkie składniki niezbędne w diecie czworonoga. Omówiono także, jak często należy karmić psa, żeby dostosować rozkład posiłków do jego wieku. Poruszono też zagrożenia wynikające ze stosowania nieodpowiedniej diety.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o prawidłowym żywieniu psa to zapraszam Cię do Kursu Żywienia Psa, obejrzyj film i zobacz co dla Ciebie przygotowaliśmy 🐶
Zadbaj o zdrowie i szczęście swojego pupila!
