Opieka nad kosem dotyczy przede wszystkim ptaków żyjących w środowisku naturalnym. Nie wszystkie zwierzęta żyjące na wolności są w stanie zadbać o swoje bezpieczeństwo. Poza tym okaleczone, osierocone czy chore są często bezradne i trudno im będzie poradzić sobie bez pomocy człowieka.
Opieka nad kosem w dużym stopniu zależy od ludzkiej wiedzy i doświadczenia. Wsparcie człowieka może uratować życie wolno żyjącym kosom. Ptaki te występują w całej Polsce. Te urocze i inteligentne zwierzęta można spotkać na trawnikach, w parkach, sadach, lasach i często w naszych ogrodach.
Pierwsza pomoc
Opieka nad kosem może okazać się niezbędna z wielu względów. Kosom w ich środowisku naturalnym zagrażają: kuny, łasice, lisy, koty, jastrzębie, sowy czy węże. Na skutek złapania przez te zwierzęta ptaki te mogą doznać licznych urazów. Może dojść do zaburzenia koordynacji ruchu, porażenia, a także stresu.
Po znalezieniu okaleczonego lub chorego kosa trzeba skontaktować się z najbliższym ośrodkiem rehabilitacji zwierząt. Podobnie należy postąpić w przypadku wypadniętego pisklęcia z gniazda. Gdy w pobliżu znajduje się gniazdo to należy umieścić w nim ptasiego noworodka. Jeżeli nie możemy znaleźć gniazda, powiadamiamy o tym zdarzeniu ośrodek rehabilitacji.
Nie należy dotykać ptaka, a tym bardziej leczyć samodzielnie czy zabrać go do domu. Nasze dobre intencje mogą przynieść więcej szkód niż korzyści. Leczenie kosa w ośrodku rehabilitacyjnym jest złożonym procesem, który wymaga profesjonalnej wiedzy i doświadczenia w leczeniu ptaków.
Specjalistyczna pomoc i rehabilitacja
Opieka nad kosem niekiedy polega na specjalistycznej pomocy i umieszczeniu ptaka w ośrodku rehabilitacyjnym. Należy nie zapominać, że diagnoza chorób dzikich zwierząt jest trudna i powinna zostać przeprowadzona przez doświadczonego lekarza weterynarii, który specjalizuje się w leczeniu ptaków
Specjaliści podejmują szereg działań, żeby ratować życie kosa, które polegają na:
- Stabilizacji stanu ptaka, co jest priorytetem po jego przyjęciu. Taka pomoc może obejmować podanie płynów, utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała czy zaopatrzenie ran.
- Badaniu ptaka przez lekarza weterynarii w celu zdiagnozowania choroby lub określeniu rodzaju i stopnia urazu.
- Leczeniu chorego zwierzęcia, które może polegać na podaniu antybiotyku czy leku przeciwbólowego. Lek podaje się doustnie w formie kropli albo syropu w przypadku, gdy ptak jest w stanie połykać. W innej sytuacji należy zrobić podskórny zastrzyk w celu podania antybiotyku czy środka przeciwbólowego, jeżeli w inny sposób nie jest to możliwe.
- Odżywieniu odpowiednio zbilansowanym pokarmem, który powinien zostać dostosowany do potrzeb kosa.
- Rehabilitacji polegającej na zapewnieniu odpowiedniej stymulacji, która pomoże kosowi odzyskać siły i umiejętność lotu.
- Przygotowaniu do wypuszczenia ptaka w miejscu, które zapewni mu schronienie i dostęp do pokarmu. Przed wypuszczeniem kos musi być zdolny do samodzielnego zdobywania pożywienia.
- Monitorowaniu wypuszczonego kosa na wolność w celu sprawdzenia, czy dobrze radzi sobie w swoim naturalnym środowisku.
Główne zagrożenia
Opieka nad kosem polega też na zminimalizowaniu czyhających na te ptaki zagrożeń. Kosy, chociaż wydają się być powszechnymi mieszkańcami naszych ogrodów, sadów i parków, to również stają w obliczu szeregu niebezpieczeństw, które mogą wpłynąć na ich populację i przetrwanie.
Naturalne zagrożenia kosów:
- Zwierzęta drapieżne. Największym zagrożeniem dla kosów są drapieżniki, takie jak koty, jastrzębie, sowy czy kuny. Ptaki drapieżne polują na kosy zarówno na ziemi, jak i w powietrzu.
- Choroby i urazy. Kosy, podobnie jak inne ptaki, są podatne na różne choroby, które mogą prowadzić do osłabienia, a nawet śmierci. Mogą też zostać okaleczone przez drapieżniki czy w wyniku zderzenia z napotkanymi przeszkodami.
- Warunki atmosferyczne. Złe warunki pogodowe, takie jak długotrwałe mrozy, susze czy obfite opady deszczu, mogą utrudniać kosom zdobywanie pokarmu i prowadzić do niedożywienia.
Zagrożenia w wyniku działalności człowieka:
- Utrata siedlisk. Intensywna urbanizacja, wycinka drzew i krzewów oraz rolnictwo prowadzą do zmniejszania się naturalnych siedlisk kosów.
- Brak pokarmu. Zmiany w rolnictwie, takie jak stosowanie pestycydów, prowadzą do zmniejszenia ilości owadów, które stanowią główny posiłek kosów.
- Zanieczyszczone środowisko. Zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby chemicznymi substancjami może prowadzić do zatrucia ptaków i osłabienia ich układu odpornościowego.
- Kolizje z przeszkodami. Kosy często giną w wyniku kolizji z budynkami czy liniami energetycznymi.
- Zakłócenia okresu lęgowego. Hałas, obecność ludzi i zwierząt domowych w pobliżu gniazd może być przyczyną porzucenia lęgów przez samice.
Bardzo ważne jest propagowanie ochrony przyrody i edukowanie innych o znaczeniu ptaków i ich siedlisk, co może przyczynić się do zwiększenia świadomości, a także podjęcia działań na rzecz ochrony kosów. Należy nie zapominać, że nawet najmniejszy gest, może mieć znaczenie dla przetrwania tych atrakcyjnych ptaków.
Istotne znaczenie ma równie dokarmianie ptaków zimą. Jeżeli dostępność naturalnego pokarmu jest ograniczona możemy pomóc kosom, oferując im odpowiednie dla nich pożywienie. Poza tym należy ograniczyć stosowanie środków chemicznych w ogrodzie, co zwykle szkodliwe jest dla ptaków i innych zwierząt.
W naszym przydomowym ogródku warto jest stworzyć przyjazne miejsce dla ptaków. Pożyteczne jest sadzenie rodzimych roślin, które dostarczą kosom owoców i owadów. Warto też kupić dla ptaków budkę lęgową lub zaprojektować ją samodzielnie, co może pomóc kosom w zalezieniu pokarmu i schronienia.
Opieka nad kosem jest niezbędna wyłącznie w określonych przypadkach, ponieważ jako dzikie ptaki są przystosowane do samodzielnego życia w środowisku naturalnym. Jednak, jeżeli zapewnimy im odpowiednie warunki, to uczynimy nasze otoczenie bardziej przyjazne dla tych pięknych i inteligentnych ptaków.
