Najmniejsza sowa w Polsce to sóweczka zwyczajna, która zamieszkuje Europę i Azję. Należy ona do gromady ptaków, rzędu sów i rodziny puszczykowatych. Wywodzi się z podrodziny sóweczek. Jest to głównie gatunek osiadły. Niektóre tylko populacje są ptakami wędrownymi, zwłaszcza samice.
Najmniejsza sowa w Polsce to lęgowy i nieduży ptak, który nie występuje zbyt licznie w naszym kraju. Jest to również najmniejsza sowa na kontynencie europejskim. Zagrożeniem dla tego gatunku są: puchacze, puszczyki zwyczajne i uralskie oraz jastrzębie. Natomiast sóweczka jest postrachem wśród drobnych ptaków leśnych. Bardzo szybko lata, przemieszczając się między drzewami.
Zasięg występowania
Najmniejsza sowa w Polsce rozpoczyna lęgi w połowie kwietnia. Lokalnie występuje na górzystych terenach Środkowo-Zachodniej Europy. W Polsce zamieszkuje Sudety, Bory Dolnośląskie, Karpaty. Sóweczki można również spotkać w północno-wschodniej części naszego kraju, zwłaszcza w Puszczy Białowieskiej.
Najmniejsza sowa w Polsce bytuje w starych borach iglastych. Gatunek ten zamieszkuje w lasach świerkowych, sosnowo-świerkowych i mieszanych z przewagą świerków. Poza okresem lęgowym można ją spotkać w lasach liściastych.
Sóweczki przebywają głównie na obszarach o znacznym zróżnicowaniu siedlisk ze strumieniami, suchymi drzewami i w lasach piętrowych. Zasiedlają przeważnie korony drzew. Ptaki te są wspaniałymi obserwatorami. Sóweczki można ujrzeć siedzące na czubkach drzew. Zamieszkują one zalesione tereny w północno-wschodniej części Eurazji.
Wyróżniono dwa podgatunki sóweczki zwyczajnej:
- Glaucidium passerinum passerinum,
- Glaucidium passerinum orientale.
Wygląd zewnętrzny
Najmniejsza sowa w Polsce to śliczny i sprytny okaz, posiadający krępą sylwetkę. U tego gatunku nie jest wyraziście widoczny dymorfizm płciowy. Jedynie samice są trochę większe od samców. Długość ciała sóweczki wynosi około 17 cm, a masa ciała mieści się w granicach około 55-80 g. Natomiast rozpiętość skrzydeł to około 32-40 cm. Masa ciała samca sięga 65 g.
Najmniejsza sowa w Polsce posiada okrągły tułów i małą spłaszczoną głowę. Ma małe i blisko osadzone oczy o barwie żółtej, a nad nimi widoczne są krótkie i białe brwi. Dziób również jest koloru żółtego. Wokół oczu i dzioba pióra ułożone są talerzowato. Sóweczka ma zaokrąglone i krótkie skrzydła.
Posiada krótki ogon i nogi, które są obficie upierzone. Głowa i grzbiet jest brązowy. Widoczne są białe znaczenia na głowie. Natomiast brzuch jest biały z podłużnymi pręgami w kolorze brązowym. Na bokach ciała i na piersi znajdują się również poprzeczne i brązowe prążki. Biorąc pod uwagę wygląd sóweczki, to trudno pomylić ją z inną sową czy ptakiem.
Charakter sóweczki zwyczajnej
Najmniejsza sowa w Polsce prowadzi dzienny styl życia. Jest doskonałym łowcą, żeruje głównie o świcie i o zmierzchu. W skład jej diety wchodzi pokarm zwierzęcy. Poluje przede wszystkim na drobne ptaki z rzędu wróblowych, takie jak zięby czy sikory.
Podczas polowania jest bardzo odważna, ponieważ potrafi zabić większe od siebie ptaki. Drozdy czy dzięcioły są również zdobyczą sóweczki zwyczajnej. Niekiedy chwyta też w swoje szpony myszy czy norniki, a nawet węże i jaszczurki. Gdy sóweczka zwyczajna jest zdenerwowana porusza energicznie ogonem na boki bądź w górę i w dół.
Od późnego lata do wczesnej wiosny osobniki obu płci wydają charakterystyczne i krótkie dźwięki o rosnącej wysokości. Samica wydaje bardzo wysokie dźwięki. O świcie i o zmierzchu wydawane głosy przez sóweczki zwyczajne ulegają nasileniu. W nocy ptaki te można usłyszeć sporadycznie.
W okresie rozrodczym podekscytowany samiec posiada donośny głos. Po każdym gwiździe następuje niższy i wibrujący trel. Gwizd powtarzany jest 20 razy w ciągu minuty. Pisklęta mają głos podobny do dźwięków wydawanych przez samicę. Odgłosy sóweczek można pomylić z dźwiękami wydawanymi przez gile lub syczki zwyczajne.
Rozmnażanie
Najmniejsza sowa w Polsce gniazduje najczęściej w dziuplach dzięciołów o średnicy 4-6 cm. Mogą znajdować się one w żywych bądź martwych drzewach. W połowie kwietnia samica składa 45 jaj, w 36-godzinnych odstępach. Zaczyna wysiadywać od złożenia przedostatniego albo ostatniego jaja.
Okres inkubacji trwa 28 dni. W tym czasie samiec dostarcza samicy pożywienie. Pisklęta przychodzą na świat w tym samym czasie i prawie wszystkie tego samego dnia wylatują z gniazda. Przez 10 dni opiekują się nimi rodzice. Po tym okresie przez 30 dni pozostają jedynie pod opieką samca.
Najmniejsza sowa w Polsce to ciekawy gatunek w naszych lasach. Największym zagrożeniem dla sóweczek jest gatunek ludzki. Zwłaszcza wykonywane przez człowieka prace leśne w pobliżu dziupli i usuwanie uschniętych drzew. Sóweczka zwyczajna objęta jest w Polsce przez cały rok ochroną gatunkową ścisłą. Strefa ochronna od gniazda sięga do 50 metrów.
