Jeż

13/05/2022 / Przez AKS

Jeż to królestwo: zwierząt, typ: strunowce, gromada: ssaki i rząd owadożernych. Należy on do rodziny jeżowatych. Nie jest to typowe zwierzę domowe. Jest krajowym wolno żyjącym stworzeniem, które zaliczany jest do gatunków szczególnie chronionych. Hodowany jest również w warunkach domowych.

Jeż to zwierzę owadożerne, które stanowi najstarszą grupę żyjących współcześnie prymitywnych ssaków. Niekiedy hodowane są pigmejskie jeże afrykańskie, którym należy poświęcać dużo czasu i uwagi. Jeże te w naturze nie występują. Chore zwierzęta, które znalazły się w tym czasie pod opieką człowieka powinny zostać otoczone opieką weterynaryjną i hodowlaną. Po zimie należy je włączyć do środowiska naturalnego.

Krótka historia jeża

Jeż nie powinien być przekarmiany, ponieważ otyłe często chorują. Pierwsze jeże kolczaste znalezione zostały w Ameryce Północnej. Zwierzęta te żyły przed około 50 milionami lat czyli należały do trzeciorzędu. Przodkowie współczesnych jeży pochodzą z miocenu czyli sprzed 15-20 milionami lat. W Europie Wschodniej zagościł jeż wschodni.

Natomiast w Europie Środkowej i Zachodniej zadomowił się jeż zachodni. Niektóre gatunki jeży afrykańskich i azjatyckich spotykane są także w Europie. Zabronione jest udomawianie rodzimych jeży. W Niemczech niejednokrotnie trzymane są w domach i hodowane niektóre gatunki jeży afrykańskich i azjatyckich.

Układ systematyczny

Układ systematyczny jeży oparty jest na przyporządkowaniu gatunków do poszczególnych jednostek systematycznych wyższego rzędu. Celem takiego podziału jest uporządkowanie wspólnych cech jeży. Oznacza to, że gatunek połączony jest w rodzaje, natomiast rodzaje w rodziny. Rodziny podporządkowane są rzędom, rzędy gromadom, a gromady połączone są w typy.

Podział jeży w układzie systematycznym to: królestwo, typ, gromada, rząd, rodzina, rodzaj, gatunek. W systematyce można porównać przedstawicieli rzędów czy rodzin. Stosowane są również dodatkowe kategorie w celu podkreślenia bliższego pokrewieństwa niektórych grup systematycznych. Przykładem kategorii są: podrodziny, podrzędy, podgromady czy podtypy.

Według podziału systematycznego do rodzaju jeży należą następujące gatunki:

Jeż wschodni, który objęty jest w Polsce częściową ochroną gatunkową. Zajmuje on tereny wschodnie Europy.
Jeż zachodni to jeż europejski, które zamieszkuje obszary od zachodniej Europy do zachodniej Polski. Żyje on w klimacie umiarkowanym i prowadzi nocny styl życia.
Jeż amurski zajmuje tereny wschodnich Chin, Korei i Rosji. Został uznany za gatunek niskiego ryzyka.
Jeż anatolijski blisko spokrewniony jest z jeżem wschodnim. Żyje na terenach Azji, Bliskiego Wschodu i Kaukazu Południowego.

Hibernacja jeża

Jeż zapada w sen zimowy po spełnieniu określonych warunków. Przede wszystkim musi posiadać:

odpowiednią wagę ciała,
odłożony zapas tłuszczu,
zmiany hormonalne.

Musi również nastąpić zmiana temperatury otoczenia, aby jeż hibernował. Tłuszcz pokrywa zapotrzebowanie na energię. W okolicy łopatek umiejscowiony jest tłuszcz brunatny. Jest on określany jako „narząd snu zimowego”.

Podczas snu zimowego wszystkie przemiany materii są znacznie ograniczone:

słabnie tętno,
maleje częstość oddechów,
temperatura ciała obniża się w zależności od temperatury otoczenia, a nawet spada do 1^oC.

Sen trwa około pięciu miesięcy od listopada do kwietnia, podczas którego zwierzęta te tracą trzecią część masy ciała. Po przebudzeniu mają znikome szanse na przeżycie, gdy brakuje pożywienia. Przed okresem snu młody jeż powinien ważyć co najmniej 500 g. Na początku października jego waga powinna wynosić 200 g, a w połowie miesiąca 300 g.

Charakterystyka

Jeż występuje w Europie i Azji na terenach Rosji, Korei i wschodnich Chin. Długość ciała bez ogona waha się w granicach 15-30 cm. Natomiast masa ciała dorosłego osobnika mieści się w przedziale 700-1400g. Przeciętna długość życia tych zwierząt w niewoli to 5-7 lat, a nawet 10. Charakterystyczną cechą jeża są kolce. Mają długość około 20 mm. Jest to jego okrycie.

Kolce mają za zadanie:

chronić jeża przed drapieżnikami,
regulować temperaturę,
działać jak amortyzator.

Zwierzęta te spadając ze znacznej wysokości nie ulegają urazom. Z biegiem lat zmienia się ilość kolców i ich barwa oraz długość. Po urazach kolce ulegają powolnej regeneracji. W wyniku choroby kolce odrastają całkowicie. Nie tylko kolce są ochroną przed drapieżnikami, ale również umiejętność zwijania się.

Według Lindemanna zasięg widzenia w dzień u jeży wynosi około 30 m, a o zmierzchu 12 m. Natomiast Herter jest zdania, że jeże rozróżniają barwy. Zwierzęta te posiadają bardzo dobry słuch w granicach 250-60000 Hz. Jeże są bardzo wrażliwe na dotyk głowy, kolców na czole i karku, a także włosów dotykowych.

Odznaczają się reakcją zwijania. Węch ma znaczenie w okresie rui, ale odgrywa bardzo małą rolę przy poszukiwaniu jedzenia. Pokarm wyczuwają na odległość 1 m, a swojego partnera z 5-6 m. Dodatkowym narządem zmysłu jeża jest organ Jacobsona.

Niektóre substancje zapachowe i smakowe powodują wytwarzanie obfitej śliny, która przechodzi na kolce. Nie jest to objawem wścieklizny, jak uważają niezaznajomieni ludzie.

Chore i słabe zwierzęta wymagają temperatury minimalnej 18^oC. Jeże przepadają za wspinaczkami. Posiadają 36 zębów stałych. Krycie jeży zaczyna się w połowie czerwca i trwa do sierpnia. Samica chodzi w ciąży 32-36 dni. Na świat przychodzi od 4 do 5 młodych. Masa noworodka wynosi 15-30 g.

Jeż to interesujące zwierzątko, które na wolności bytuje w lasach czy parkach. Niektóre gatunki można trzymać w domowych warunkach. Poza tym zwierzęta te można również podziwiać w ogrodach zoologicznych. Odpowiedniej dieta i właściwa opieka może przedłużyć ich życie. Przed nabyciem tego zwierzęcia należy zapoznać się z fachowymi podręcznikami.