Gryzonie nie są najbardziej zagrożoną grupą ssaków. Istnieją jednak gatunki gryzoni, które wymagają ochrony. Do tej grupy należy 168 gatunków, które należą do 126 rodzajów.
Rząd gryzoni z łacińskiego Rodentia można podzielić na podrzędy, infrarzędy, nadrodziny i rodziny. Podział gryzoni na trzy podrzędy po raz pierwszy zaproponował w 1855 roku Johann Friedrich von Brandt, który był niemieckim zoologiem, przyrodnikiem i lekarzem. Do nich zalicza się: wiewiórkokształtne, jeżozwierzowce i myszokształtne.
W 2005 roku Carleton i Musser w Mammal Species of the World przyjęli system 5 podrzędów: wiewiórolotkowe, bobrokształtne, jeżozwierzowce, myszokształtne i kolcosznicowate. W tych podrzędach istnieją 33 rodziny 481 rodzajów oraz 2277 gatunków.
Rząd gryzoni obejmuje następujące podrzędy i rodziny:
1. Podrząd wiewiórolotkowych:
- rodzina wiewiórkolotkowatych, w skład której wchodzą 2 podrodziny i 3 rodzaje, np. nielotka drzewna,
- rodzina postrzałkowatych, przykładem może być postrzałka kafryjska.
2. Podrząd bobrokształtnych:
- rodzina bobrowatych, m.in. bóbr kanadyjski,
- rodzina gofferowatych, której przedstawicielem jest goffernik brunatny,
- rodzina karłomyszowatych, której przedstawicielem jest szczuroskoczek olbrzymi.
3. Podrząd jeżozwierzowców:
- rodzina gundioszczurowatych, np. skamielinowiec laotański,
- rodzina dundiowatych, której przedstawicielem jest Ctenodactylus gundi
- rodzina kretoszczurów, której przedstawicielem jest kretoszczurek,
- rodzina jeżozwierzowatych, której przedstawicielem jest jeżozwierz afrykański,
- rodzina skałoszczurowatych, gdzie takim przykładem może być skałoszczur właściwy,
- rodzina szczecińcowatych, np. szczeciniec większy,
- rodzina szynszyloszczurowatych, która zgrupowana jest w dwóch rodzinach, a jej przedstawicielem jest szynszyloszczur,
- rodzina hutiowatych, które zgrupowane są w 8 rodzajach i opisanych jest 20 gatunków, np. capromys pilorides,
- rodzina kawiowatych, której przedstawicielem rodziny jest kawiaczka górska,
- rodzina szynszylowatych, przykładem tego gryzonia jest szynszyla,
- rodzina tukotukowatych, np. tukotuko patagoński,
- rodzina agutiowatych, której przedstawicielem jest aguti czarny, a najbardziej znany to: aguti złocisty i oliwkowy,
- rodzina pakowatych, której przedstawicielem jest paka nizinna,
- rodzina pakaranowatych, której przedstawicielem jest w dzisiejszych czasach tylko pakarana żyjąca w Ameryce Południowej,
- rodzina kolczakowatych, której jednym z przedstawicieli jest kolczakowiec kajeński, żyjący w Ameryce Południowej,
- rodzina ursonowatych, której przedstawicielem jest urson amerykański, żyjący w Ameryce Północnej,
- rodzina nutriowatych, której jedynym przedstawicielem jest nutria amerykańska,
- rodzina kosztniczkowatych z podrzędu jeżozwierzowców, której przedstawicielem jest koszatniczka pospolita.
4. Podrząd myszokształtnych:
- rodzina skoczkowatych, przykładem tej rodziny może być skoczomyszka występująca w Ameryce Północnej,
- rodzina myszochomikowatych, do której należy jedyny rodzaj, a jest nim myszochomik,
- rodzina chomikowatych, do której zalicza się 6 podrodzin, około 112 rodzajów oraz 580 gatunków, a jej przedstawicielem jest bawełniak szczeciniasty występujący w Ameryce Południowej, Środkowej i w południowej części Ameryki Północnej,
- rodzina myszowatych, w skład której wchodzi 5 podrodzin, 140 rodzajów i około 650 gatunków, a jej przedstawicielem jest szczur wędrowny pochodzący z Azji Południowo-Wschodniej,
- rodzina malgaszomyszowatych, pochodząca z nadrodziny myszowych, a jej przedstawicielem jest malgaszoszczur wielki,
- rodzina kolcosznicowatych, której do dzisiejszych czasów przetrwały tylko dwa gatunki: kolcosznica dziuplowa
i kolcosznica miękkowłosa - rodzina ślepcowatych, do której należą 4 podrodziny, a jej przykładem może być Bambusowczyk kasztanowy.
5. Podrząd kolcosznicowatych:
- rodzina sewelowatych, której współcześnie żyje tylko jeden gatunek: sewel górski, który zamieszkuje Kanadę i Stany Zjednoczone,
- rodzina popielicowatych, w skład której wchodzi około 30 gatunków, a jej jedynym przedstawicielem jest popielica szara,
- rodzina wiewiórkowatych, która obejmuje 5
podrodzin,
a przykładem może być wiewiórka czy wiewiór, jedyny przedstawiciel podrodziny wiewióry.
Gryzonie posiadają zaawansowane zdolności poznawcze. Przykładem mogą być szczuroskoczki lub wiewiórki, które dzięki pamięci przestrzennej mają umiejętności lokalizacji pokarmu. Natomiast kawia domowa czyli świnka morska potrafi zapamiętać skomplikowaną drogę, która prowadzi do żywności.
U gryzoni zostało zachowanych dużo cech pierwotnych, np. u niektórych gatunków występują na ogonie łuski. Zwierzęta te posiadają małe półkule mózgowe o słabo rozwiniętej korze mózgowej, która jest tylko nieznacznie pofałdowana.
Akt prawny Akwarystyka Fruwanie Gryzonie Koty Niebezpieczne Pies w pracy Psy Ptaki Pupil Quiz Ryby Wirusy Zoologia Zwierzęta domowe Świat zwierząt Żywienie
