Manul stepowy to dziki i bardzo interesujący kot. Jest to gatunek niedużego i drapieżnego ssaka. Wywodzi się z podrzędu kotokształtnych i podrodziny kotów. Jest to najstarszy przedstawiciel całej rodziny kotowatych. Manul stepowy jest groźnym i nienadającym się do oswojenia kotem.
Manul stepowy zamieszkuje tereny Azji w zależności od podgatunku. Niemiecka nazwa tego kota to Pallas cat. Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1776 roku wybitny niemiecki zoolog i botanik Peter Simon Pallas. Nadał mu nazwę Felis manul. Na cześć Petera Pallasa zostało nazwanych wiele gatunków zwierząt.
Następnie jako jedynego przedstawiciela rodzaju Otocolobus opisał tę rasę w 1842 roku niemiecki przyrodnik, zoolog i lekarz Johann Friedrich von Brandt. Manul przez długi czas zaliczany był do rodzaju Felis. Uważano, że jest spokrewniony ze żbikiem europejskim. Jednak stworzono dla niego odmienny rodzaj Otocolobus. Populacja tych kotów ciągle maleje, żyją około 12 lat.
Zasięg występowania
Manul stepowy zasiedla równiny, skaliste pustynie, stepy i nieporośnięte drzewami obszary górskie. Występuje na terenach do 4500 m. n.p.m. Stworzenie to prowadzi nocny styl życia. W ciągu dnia przebywa w rozpadlinach skalnych, niedużych jaskiniach i norach innych zwierząt, takich jak borsuki czy lisy.
Wyróżnia się dwa podgatunki tych zwierząt:
- Otocolobus manul manul, który zamieszkuje Republikę Kazachstanu, Iran, Mongolię, Pakistan i zachodnią część Chin.
- Otocolobus manul nigripectus, który występuje na terenach Kaszmiru do Neapolu i na Wyżynie Tybetańskiej.
Wygląd zewnętrzny
Manul stepowy to śliczny i inteligentny kot o krępej budowie ciała. Ma ciężki szkielet i silne mięśnie. Długość jego ciała mieści się w przedziale 46-65 cm. Natomiast długość puszystego i grubego ogona wynosi w granicach 20-30 cm. Kot ten nie jest ciężki, masa ciała wynosi zaledwie 2,5-4,5 kg.
Posiada szeroką głowę z małymi i zaokrąglonymi uszami, które są nisko osadzone. W przeciwieństwie do większości małych kotów jego zielono-żółte oczy mają okrągłe źrenice. Charakteryzuje się krótkimi i masywnymi nogami. Palce jego zakończone są ostrymi i długimi pazurami. Posiada długi i gęsty włos okrywowy i obfity podszerstek.
Manul stepowy ma futro na grzbiecie prawie dwa razy krótsze niż po stronie brzusznej. Długość sierści dochodzi do 7 cm. Gęstość futra i jego barwa ulega zmianie wraz z porami roku. Zimą sierść jest jaśniejsza, a latem ciemniejsza. Umaszczenie jest szarawe do rudego z ciemnymi pasami na łapkach i ogonie. Wyróżnia się również znaczeniami na głowie.
Charakter i temperament
Manul stepowy to kot, który najczęściej prowadzi samotny tryb życia. Zwierzę to jest bardzo sprawne fizyczne, bez trudu wspina się po stromych skałach. Rewiry samców zajmują zwykle duży teren, około 4 km2. Komunikacja tych dzikich kotów polega często na ocieraniu. Porusza się blisko podłoża.
Jest zwierzęciem zwinnym i bystrym, które doskonale maskuje się wśród skał. Za dnia śpi lub wyleguje się w schronieniu. Natomiast nocą poluje. Jest odporny na niesprzyjające warunki atmosferyczne. Toleruje nawet mróz do 50oC. W środowisku naturalnym prowadzi skryty tryb życia. Jest to urodzony myśliwy, który potrafi świetnie się ukrywać.
Manul stepowy swoje zdobycze atakuje jednym, długim skokiem. Zęby jego są ostre i trzy razy dłuższe niż u kotów domowych. Ułatwia mu to zdobycie ofiary. Przystosowany jest do trudnych, azjatyckich warunków bytowania. Jego sympatyczny wygląd wprowadza w błąd, ponieważ jest to surowy i bezwzględny drapieżnik. Potrafi on walczyć aż do skutku.
Rywalizacja pomiędzy samcami niejednokrotnie kończy się krwawymi walkami. Zdarza się również, że obie płcie walczą ze sobą. Wrogami manula są: lisy, wilki, dzikie psy i drapieżne ptaki. Manul stepowy wydaje mało dźwięków. Potrafi prychać i warczeć, ale nie umie miałczeć. W niewoli często popada w depresję.
Pokarm i rozmnażanie
Manul stepowy, tak jak wszystkie koty jest zwierzęciem mięsożernym. Poluje z ukrycia, ponieważ bieganie ze względu na krótkie kończyny, nie jest jego mocną stroną. Pożywieniem tego gatunku są najczęściej: drobne gryzonie, ptaki i szczekuszki z rzędu zajęczaków. Zdobyczą manula stepowego są najczęściej ptaki gniazdujące na ziemi.
Manul stepowy na wolności rozmnaża się raz w roku. Samica dojrzałość płciową osiąga po pierwszym roku życia. Ruja u samicy trwa krótko, zaledwie 26-42 godziny. Samiec z samicą spotykają się w okresie godowym. Ciąża trwa w granicach 66-75 dni. Na świat przychodzą zwykle 3-4 osobniki, w kwietniu lub w maju. Zdarzają się mioty po 6 młodych.
Kocięta rodzą się ślepe i bezradne. Porośnięte są gęstą sierścią, a ich masa ciała wynosi około 9 dag. Manul swoje ofiary przynosi młodym do schronienia. Kocięta są urocze i słodkie. Już po około 3,5 miesiąca zaczynają polować. Samodzielność i wielkość dorosłego kota osiągają w wieku 6-7 miesięcy. Przed ukończeniem roku szukają własnego terytorium, które oznaczają zapachowo.
Podsumowując manul stepowy uznany został przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody za gatunek bliski zagrożenia wymarciem. Chroniony jest na większości terytorium swojego występowania, przebywając w rezerwatach. Tylko w Mongolii nie jest zabronione polowanie na tego atrakcyjnego kota. Największym zagrożeniem dla manula stepowego jest człowiek.
