Żywienie i zdrowie kosa dotyczy ptaków żyjących w środowisku naturalnym. Tym interesującym zwierzętom i ich potomstwu zagrażają na wolości drapieżniki. Ptaki te są inteligentne, skoczne i zwinne. Kosy występują powszechnie w naszych parkach i ogrodach.
Żywienie i zdrowie kosa to podstawy jego właściwego rozwoju i rozmnażania. Bardzo duży wpływ na sprawność zwierząt ma regularny ruch i wysoki stopień aktywności. Nadwaga, a tym bardziej otyłość wpływa niekorzystnie na zdrowie i samopoczucie kosów. Niebezpieczny również dla zdrowia tych ptaków jest mało różnorodny pokarm lub jego brak.
Jadłospis kosów
Żywienie i zdrowie kosa przekłada się na dobrostan tych ptaków. Wpływają także na ich wygląd i zachowanie. Zwierzęta te w swoim naturalnym środowisku potrafią zadbać o swoją dietę. Jednak w niektórych przypadkach, podczas mroźnej zimy czy osierocenia młodych, okaże się niezbędne dokarmianie kosów.
Podstawowy jadłospis kosów:
- Owoce. Jesienią i zimą, kiedy owady stają się mniej dostępne, kosy przechodzą na dietę owocową. Ich przysmakami są jagody, jarzębina, czarny bez, a także miękkie owoce takie jak jabłka czy gruszki.
- Nasiona. W okresie zimowym kosy nie pogardzą również nasionami roślin.
- Bezkręgowce. To główny składnik diety kosów, szczególnie w okresie wiosenno-letnim, kiedy pisklęta wymagają dużej ilości białka. Kosy chętnie zjadają dżdżownice, ślimaki, różne gatunki owadów, takich jak: chrząszcze, muchy czy gąsienice.
Gdzie żerują kosy?
Żywienie i zdrowie kosa zależy w dużym stopniu od dostępności pokarmu i pory roku. Pożywienia najczęściej szuka ten ptak na ziemi. Preferuje wiśnie, czereśnie, jabłka, gruszki, ale przede wszystkim jagody i borówki. Pożądane są owoce najbardziej dojrzałe. W porze zimowej owoce bluszczu pospolitego stanowią jedynie dostępne dla kosów pożywienie roślinne.
Miejsce żerowania kosów zmienia się w zależności od pory roku:
- Wiosna. Jest to czas na żerowanie kosów na ziemi i szukaniu pokarmu dla siebie i swoich piskląt. Jest to ich ulubione miejsce, gdzie szukają dżdżownic, owadów i innych bezkręgowców. Nie brakuje kosów skaczących po trawnikach, w ogrodach, parkach czy lasach.
- Lato. Ta pora roku jest również sprzyjająca dla tych ptaków. Szukają wtedy pożywienia na ziemi i owoców w koronach drzew Chętnie jedzą czereśnie, wiśnie i jarzębinę. Nie gardzą też opadami z drzew owocowych, takich jak jabłonie czy grusze.
- Jesień. Jest to czas na niektóre owoce na drzewach i krzewach, takich jak czarny bez, jarzębina i aronia, której owoce utrzymują się do późnej jesieni.
- Zima. Jest to trudna pora roku do żerowania zarówno dla kosów, jak również innych ptaków. W tym okresie kosy szukają pokarmu na ziemi i w miejscach dokarmiania.
Prawdziwym rajem dla kosów są ogrody, gdzie pożywieniem dla nich są przede wszystkim dojrzałe owoce i dżdżownice. Kosy przyzwyczajone są do rozmaitych warunków i potrafią znaleźć posiłek w różnych miejscach. Ich umiejętność adaptacji sprawia, że są jednymi z najpowszechniejszych ptaków w naszych ogrodach i parkach.
Dokarmianie kosów
Żywienie i zdrowie kosa to niezbędne czynniki w prawidłowym funkcjonowaniu tych ptaków. Można dokarmiać te zwierzęta, zwłaszcza pomagając im w przetrwaniu zimy. Nie należy zapominać, że dokarmianie ptaków powinno być przemyślane i regularne. Kosy przyzwyczajają się do stałego źródła pokarmu, dlatego nie należy przerywać ich dokarmianie.
Kosy można dokarmiać:
- Owocami. Kosy chętnie zjadają kawałki jabłek i gruszek, owoce głogu. Lubią też borówki, mrożone owoce czarnego bzu, porzeczek, jagód, jarzębiny i aronii. Nie należy podawać suszonych owoców, gdyż mogą pęcznieć w wolu ptaka.
- Proso surowe. Jest to jedno z najbardziej popularnych i pożywnych nasion. Zawiera ono w swym składzie dużo węglowodanów, witamin i minerałów. Proso po zmieszaniu z łojem lub z ziarnami czarnego słonecznika staje się atrakcyjnym pokarmem dla kosów.
- Tłuszczem zwierzęcym. Ptaki te chętnie spożywają słoninę, która dostarcza im dodatkowego źródła energii w zimne dni. Nie pogardzą również kulkami tłuszczowymi z nasionami. Dobrym rozwiązaniem jest również podawanie łoju czyli tłuszczu wołowego, którego można nawlec na sznurek i zawiesić wokół karmnika. Łój można stopić i dodać do niego ziarna słonecznika lub prosa. Po przestygnięciu należy uformować kule i można rozwiesić w siatce po cebuli.
- Gotowymi mieszankami. Można także podawać kosom specjalne mieszanki przeznaczone dla dzikich ptaków, które dostępne są w sklepach zoologicznych stacjonarnych i internetowych. Można tam również kupić odpowiedniej wielkości karmnik dla kosów, którego nie należy wysoko ustawiać, ponieważ ptaki te najbardziej lubią żerować na ziemi. Mieszankę dla kosów dobrze jest również sporządzić samodzielnie.
Dokarmianie kosów powinno przebiegać z rozwagą. Nie należy podawać im resztek jedzenia z naszego stołu, które mogą zawierać szkodliwe substancje i nietolerowane przez organizm ptaka przyprawy. Szkodliwa jest sól, pieprz, a także ziemniaki i chleb, który pęcznieje w żołądku ptaka i może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Znane choroby
Żywienie i zdrowie kosa wpływają na jego kondycję i stan ogólny organizmu. Kosy jak wszystkie ptaki mogą być podatne na różne schorzenia. Chociaż są to zwierzęta dość odporne, jednak mogą zachorować w wyniku mało dostępnego lub nieurozmaiconego pokarmu, złych warunków pogodowych czy okaleczenia przez drapieżniki.
Znane choroby, które mogą dotknąć kosy:
- Choroby zakaźne:
- Wirus Usutu. To jedna z najbardziej znanych chorób zakaźnych kosów, która przenoszona jest przez komary. Może prowadzić do masowej śmierci wśród tych ptaków. Objawy tej choroby to: osłabienie, utrata koordynacji, drgawki, letarg.
- Chlamydia. Choroba bakteryjna, która może powodować problemy z oddychaniem i ogólne osłabienie.
- Salmonelloza. Bakteria Salmonella może być powodem zatrucia pokarmowe u kosów, szczególnie jeśli zjadają zanieczyszczoną żywność. Do podstawowych objawów należą: biegunka, osłabienie organizmu, problemy z lotem i zapalenie spojówek.
- Ptasia grypa. Choroba może atakować wszystkie gatunki ptaków domowych i wolno żyjących, w tym również kosy. Najczęściej spotykane objawy tego schorzenia to: kichanie, duszności, nastroszone pióra, biegunka i nerwowe drgawki.
- Trichomoniasis czyli rzęsistkowica. Jest to choroba pasożytnicza dróg moczowo-płciowych, wywołana przez pierwotniaki czyli rzęsistki. Może prowadzić do problemów z połykaniem i utraty masy ciała.
- Niedożywienie. W okresie zimowym, gdy brakuje naturalnego pokarmu kosy mogą być niedożywione.
- Intoksykacje. Kosy mogą zatruć się, jeżeli zjedzą szkodliwe substancje, takie jak sól czy środki chemiczne.
- Urazy. Ptaki te mogą doznać różnych urazów, takich jak złamania skrzydeł czy nóg, w wyniku zderzeń z przeszkodami, ataków drapieżników lub innych zdarzeń.
Jeżeli zauważymy chorego kosa, najlepiej jak skontaktujemy się z najbliższym ośrodkiem rehabilitacji zwierząt. Ptaków nie wolno leczyć samodzielnie czy podawać im leków, bez zdiagnozowania choroby przez lekarza weterynarii. Należy dbać o nasze otoczenie i stwarzać zwierzętom odpowiednie warunki do życia.
Żywienie i zdrowie kosa wpływają na długość życia tych inteligentnych ptaków. Zwierzęta te odgrywają ważną rolę w ekosystemie, przyczyniając się do rozsiewania nasion. W Polsce kosy są ptakami powszechnymi i często spotykanymi w naszych przydomowych ogródkach, których są wspaniałą ozdobą.
