PTAKI ZAGROŻENIEM DLA SAMOLOTÓW

Ptaki zagrożeniem dla samolotów są od początku istnienia lotnictwa. Kolizja statku powietrznego z ptakiem i parametry energetyczne zdarzenia są przypadkowe. W wyniku wzrostu lotów i prędkości samolotów prawdopodobieństwo zderzenia ptaka z samolotem znacznie wzrosło.

Ptaki zagrożeniem dla samolotów są najczęściej podczas startu, lotu na małych wysokościach i podczas lądowania. Najwięcej kolizji odnotowano na wysokościach do 30 m, co stanowi 61% wszystkich zdarzeń. Najmniej zderzeń ptaka z samolotem miało miejsce na wysokościach powyżej 900 m i stanowi to mniej, niż 8% zdarzeń.

Pierwsze kolizje ptaków z samolotami

Ptaki zagrożeniem dla samolotów są poważnym problemem. Stwierdzono, że około 28% wypadków z udziałem ptaków to kolizje więcej, niż z jednym ptakiem. Najbardziej uczulone na zderzenie ptaka z samolotem są silniki odrzutowe. Kolizja ptaków ze statkami powietrznymi, która powoduje uszkodzenie silnika jest najbardziej niebezpieczna dla życia pasażerów.

Pierwsza oficjalna informacja na temat kolizji miała miejsce w 1912 roku z Long Beach w Kalifornii, kiedy samolot po zdarzeniu z mewą spadł do morza i utonął.

W początkowym okresie istnienia lotnictwa, gdy samoloty nie osiągały dużej prędkości i częstotliwość lotów była mała, zderzenia ptaków z samolotami nie stwarzały istotnych problemów.

W tamtych czasach ignorowano kolizje samolotów z ptakami, dlatego nie prowadzono ich rejestracji. Na przestrzeni 1960 – 2004 roku w skutek kolizji ptaków ze statkami powietrznymi uległo katastrofie około 400 samolotów i zginęło 370 osób. Wraz z rozwojem lotnictwa rośnie prędkość samolotów i ich ilość, co zwiększa liczbę wypadków lotniczych z udziałem ptaków.

Uszkodzenia techniczne samolotów

W wyniku zderzenia ptaków ze statkiem powietrznym uszkodzeniu mogą ulec podzespoły samolotu i elementy konstrukcyjne. Stopień zniszczenia samolotu zależy przede wszystkim od masy ptaka i od prędkości lotu maszyny powietrznej. Najgroźniejsze wypadki ze skutkiem śmiertelnym miały miejsce w przypadku zderzenia z ciężkim ptakiem, którego masa wynosiła powyżej 0,9 kg.

W czasie lotu na dużych wysokościach nawet mały ptak może spowodować duże szkody, ponieważ oprócz uszkodzenia silnika jest wstanie przebić osłonę kabiny, poważnie raniąc pilota. W przypadku samolotów wojskowych, które latają z dużymi prędkościami ptak małych rozmiarów może rozbić pancerną kabinę pilota.

Najbardziej wrażliwe na uszkodzenia są jednosilnikowe samoloty wojskowe.

Najczęściej uszkadzane są silniki, co stanowi połowę wszystkich kolizji i jest najbardziej niebezpieczne dla lotu. W dalszej kolejności uszkadzany jest kadłub i skrzydła, a także kabina samolotu. W najmniejszym stopniu uszkadzane jest podwozie i usterzenie. Przyjęte jest, że zderzenie mewy z samolotem poruszającym się z prędkością 300 km/h wynosi 3 tony. W takim przypadku może doprowadzić to do uszkodzenia pokrycia i układów sterowania samolotów.

Metody i systemy badawcze

Ptaki stanowiąc zagrożenie dla samolotów są wyzwaniem do budowy bardziej stabilnych i wytrzymałych technicznie statków powietrznych. Zwiększana jest odporność konstrukcji lotniczych na kolizję z ptakiem. Poza tym wprowadzane są odpowiednie standardy, według których silnik musi być odporny na zderzenie z ptakiem ważącym 0,7 kg. Ponadto powinien przejść pozytywnie pięciogodzinną próbę pracy silnik po kolizji ptaka o masie 60 g z prędkością 311 km/h.

Przeprowadzane są liczne badania symulacyjne, które w rezultacie poparte są metodami doświadczalnymi.

W badaniach zderzeniowych do miotania ptaków czy obiektów, które emitują ptaki są umiejscowione w kilku instytucjach badawczych na kuli ziemskiej. Do tego celu wykorzystywane są działa pneumatyczne, posiadające różnorodne możliwości energetyczne i rozmaite kalibry.

Działa pneumatyczne wykorzystywane są do wystrzeliwania martwych ptaków, obiektów w formie mas żelowych i bryłek lodu w kierunku badanego podzespołu. Pierwsze takie działo było skonstruowane w Wielkiej Brytanii w roku 1961 roku, a większe na przykładzie brytyjskiego zostało zbudowane w Kanadzie sześć lat później. Najbardziej istotne są testy silników turbinowych.

Ptaki stanowią zagrożenie nie tylko dla lotnictwa i życia ludzkiego, ale także powodują bardzo duże straty dla użytkowników samolotów. Największe straty finansowe są w przypadku uszkodzenia silników.

Wypadki związane z kolizjami statków powietrznych związanych z ptakami, powodują na kuli ziemskiej straty przekraczające 1 miliard dolarów. Jest to problemem dla linii lotniczych i firm ubezpieczeniowych.

Ptaki zagrożeniem dla samolotów są problemem nie tylko dotykającym lotnictwo, ale również transport lądowy. W dzisiejszych czasach liczba zderzeń maszyn powietrznych z ptakami zwiększyła się pięciokrotnie. Można zwiększyć odporność samolotów na kolizję z ptakami poprzez rozwój doświadczonych metod badawczych, które pozwolą na rejestrowanie, symulowanie i odtwarzanie zachodzących zdarzeń.