Opieka nad świstakiem związana jest ze zwierzętami żyjącymi na wolności i w niewoli. Świstaki można podziwiać w ogrodach zoologicznych i parkach edukacyjnych. Istnieją również hodowle tych uroczych gryzoni w niektórych krajach świata. W Polsce świstaki zamieszkują w Tatrach.
Opieka nad świstakiem żyjącym w środowisku naturalnym może okazać się niezbędna. Zwierzęta osłabione, chore czy okaleczone, które żyją w środowisku naturalnym często są bezradne. W takiej sytuacji narażone są na niebezpieczeństwo ze strony drapieżników i bez wsparcia człowieka mogą nie przeżyć. Należy nie zapominać, że świstaków nie można pozyskiwać z ich naturalnego środowiska.
Hodowla świstaka
Opieka nad świstakiem w warunkach hodowlanych nie jest łatwa. Należy nie zapominać, że gryzonie te nie są zwierzętami domowymi. Jako stworzenie dzikie wymaga przestronnego wybiegu, okresowych szczepień i badań weterynaryjnych. Trzeba również świstaka regularnie odrobaczać. W razie choroby czy skaleczenia należy natychmiast zabrać gryzonia do weterynarza.
Hodowla świstaków jest kosztowna, wymaga czasu, wiedzy i zaangażowania. Przed zakupem tego gryzonia warto upewnić się, że jesteśmy w stanie stworzyć mu odpowiednie warunki do życia. Wszystko należy dokładnie zaplanować, aby nasz podopieczny miał odpowiednią dietę i stworzone bezpieczne warunki do życie, pozbawione czynników stresogennych.
Dieta i wybieg świstaka
Opieka nad świstakiem w warunkach hodowlanych musi zostać dostosowana do potrzeb tych zwierząt. Musimy zapewnić im bezpieczeństwo i komfort. Gryzonie te muszą mieć zapewniony dostęp do świeżej wody, pokarmu i opieki weterynaryjnej. Potrzebny jest też odpowiedni zasób wiedzy związany z hodowlą świstaków. Kluczową rolę odgrywa dieta i wybieg.
Dieta świstaka:
- Dostęp do siana, które zwłaszcza w zimie jest głównym źródłem pożywienia tych gryzoni.
- Specjalistyczne mieszanki paszowe.
- Dostęp do lizawek, które pomogą uzupełnić minerały.
- Trawa i liście ważne składniki pokarmowe tych zwierząt.
- Zioła, kwiaty, pędy roślin.
- Uzupełnienie diety owocami i warzywami.
Wybieg dla pary świstaków:
- Duża powierzchnia wybiegu, co najmniej 500m2 dla pary świstaków i dodatkowo 200m2 dla każdego kolejnego osobnika.
- Musi posiadać bezpieczne ogrodzenie w celu ochrony świstaków przed drapieżnikami i uniemożliwienie ucieczki tych sprytnych gryzoni.
- W każdej porze roku musi być nieprzerwany dostęp do świeżej wody.
- Konieczne są na wybiegu specjalne miejsce przeznaczone do kopania nor, ponieważ stanowią one naturalne schronienia świstaków.
- Różnorodny teren z obszarami trawiastymi i skalistymi.
Opieka nad świstakiem wymaga znajomości stylu życia tych zwierząt. Trzeba znać ich wymagania i potrzeby. Należy pamiętać, że podczas snu zimowego temperatura świstaków spada do około 8-10 stopni Celsjusza. Bardzo zwalniają ich funkcje życiowe w porze zimowej. Liczba oddechów także znacznie maleje z 16/min spada do 2-3/min.
Świstaki w Tatrzańskim Parku Edukacyjnym
Opieka nad świstakiem dotyczy w Polsce Tatrzańskiego Parku Edukacyjnego, który rozciąga się pod Wielką Krokwią w Zakopanym. Można tam obserwować przedstawicieli tatrzańskiej fauny. Przy ścieżkach znajdują się wybiegi, które odtwarzają naturalne środowisko zwierząt. Osoby zwiedzające Tatrzański Park Edukacyjny mogą z bliskiej odległości obserwować świstaki.
Turyści mają też czasami pozwolenie na dokarmianie gryzoni specjalnie przygotowanym posiłkiem i są tam edukowani w zakresie tatrzańskiej przyrody. Można dowiedzieć się w Tatrzańskim Parku Edukacyjnym o życiu i zwyczajach zwierząt. Turyści mogą też zadawać pytania dotyczące mieszkańców tego parku.
Na wybiegu można zobaczyć świstaki poza ich naturalnym środowiskiem. Gryzonie te chronione są w Tatrach i zostały sprowadzone do Zakopanego z Austrii, gdzie znajdują się ich hodowle. W Tatrzańskim Parku Edukacyjnym urodziły się już trzy pokolenia świstaków. Gryzonie te nie tylko pokazywane są turystom, ale prowadzone są także ich obserwacje.
Rodzina świstaków ma tam przygotowane nowoczesne wybiegi i liczy kilkanaście osobników. Świstak w tatrach to największy śpioch na tym terenie, ponieważ hibernuje pół roku. W Polsce ze snu zimowego budzą się na przełomie kwietnia i maja. Jednak wysokie temperatury mogą spowodować, że na spoczynek gryzoń ten uda się później.
Wcześniej świstak był zwierzęciem łownym. Gdy jego liczebność znacznie spadła, zaczął w Polsce podlegać ścisłej ochronie gatunkowej. Przepisy prawne chronią go także na Słowacji. Świstak tatrzański został zaliczony do największych europejskich gryzoni. Rodzina świstaka złożona jest zwykle z kilkunastu osobników.
Świstaki w ogrodach zoologicznych
Opieka nad świstakiem polega na zatrudnieniu wykwalifikowanej kadry, która odpowiednio zajmie się zwierzętami. Podawanie posiłku o określonej porze jest bardzo ważne dla właściwego funkcjonowania świstaków. Pracownicy ZOO są odpowiednio pod tym względem przeszkoleni. Często posiadają ukończone studia wyższe na kierunku weterynaryjnym wraz ze specjalizacją.
W ZOO zwierzęta oprócz regularnie podawanego posiłku roślinnego i wody mają zapewnioną opiekę medyczną i właściwe warunki bytowania. Potomstwo przychodzące na świat otrzymuje niezbędne szczepienia. Gryzonie mają tam specjalne wybiegi, żeby mogły spokojnie wędrować, kopać nory i urządzać wspinaczki.
Świstaki są mieszkańcami niektórych ogrodów zoologicznych Europy, Azji i Ameryki Północnej. Zwierzęta te przebywają w ZOO szwajcarskim, chińskim, tajwańskim czy japońskim. Doskonałym przykładem jest Ogród Zoologiczny w Pekinie na terenie Chin. Świstaki mają tam odtworzone naturalne środowisko.
Mogą wspinać się na dużych wybiegach, które wyposażone są w liczne nory i skały. Osoby zwiedzające ZOO mogą z bliska obserwować gryzonie i pozyskać ciekawe informacje o stylu życia tych sympatycznych zwierząt. Nie ma wielu ogrodów zoologicznych, które specjalizują się w wystawianiu zwierząt górskich.
Pomoc weterynaryjna
Opieka nad świstakiem żyjącym na wolności może w niektórych przypadkach okazać się niezbędna. Gryzonie te okaleczone i osłabione przedłużającymi się mrozami oraz młode osierocone, bez pomocy człowieka nie przetrwają. Znaleziony świstak z ranami ma przeprowadzanych szereg potrzebnych badań weterynaryjnych.
W pierwszej kolejności oceniane jest:
- zachowanie chorego osobnika,
- oddech,
- krwawienie z nozdrzy,
- zdolności poruszania się,
- temperatura ciała,
- napięcie skóry,
- stan i barwa śluzówek.
Po tych zabiegach szukane są złamania i otwarte rany. Zaropiałe i zanieczyszczone zranione miejsca zostają oczyszczone i zaopatrzone chirurgicznie. W razie potrzeby stosowane są antybiotyki. U świstaków, które znajdują się w stanie wstrząsu lub są odwodnione w pierwszej kolejności podtrzymywane jest krążenie.
Podsumowując opieka nad świstakiem przekłada się na funkcjonowanie tego gryzonia i wzrost potomstwa. Wpływa również na stan zdrowia psychicznego i fizycznego tych zwierząt. Niekiedy można uratować okaleczonemu, osłabionemu czy niedożywionemu świstakowi życie. Gryzonie te są zwierzętami dzikimi, które podlegają ochronie gatunkowej.
