ŻYWIENIE I ZDROWIE ZAJĄCOKSZTAŁTNYCH

Żywienie i zdrowie zającokształtnych leży w gestii człowieka. Nie wszystkie zwierzęta żyjące na wolności są w stanie same zadbać o swoje pożywienie. Poza tym chore czy okaleczone są często bezradne, co zagraża to ich bezpieczeństwu. Niejednokrotnie dzikim stworzeniom z rodziny zajęczaków potrzebna jest ludzka pomoc.

Żywienie i zdrowie zającokształtnych dotyczy różnych zwierząt. Większość z nich żyje w środowisku naturalnym, a niektóre gatunki w niewoli. Pochodzą one z dwóch rodzin: szczekuszkowatych i zającowatych. Zwierzęta te są roślinożerne. Pokarm trawią metodą dwuetapową. Zajęczaki żyją na wolności w lasach, parkach, puszczach, górach, na polach uprawnych, stepach i pustyniach.

Stołówka zajęczaków

Żywienie i zdrowie zającokształtnych wpływa na kondycję tych zwierząt. Prowadzą samotny lub stadny tryb życia. Mają one stale rosnące siekacze. Dwie pary umiejscowione są w szczęce, a jedna w żuchwie. Uzębienie ich jest barwy białej. Rozdrabniają pokarm okrężnymi ruchami szczęki w przeciwieństwie do gryzoni, które ruszają żuchwą w przód i tył.

Zajęczaki mają dwuetapową metodę trawienia pokarmu. Kał ich jest dwa razy wydalany, gdzie pierwszy w formie miękkiej jest powtórnie spożywany. Drugi raz wydalony kał nie jest zjadany i ma twardą konsystencję. Zajęczaki powinny regularnie otrzymywać urozmaicony pokarm. Podstawowym ich jedzeniem jest siano, suszone zioła i gałązki.

Muszą mieć również stały dostęp do wody.

Główną mieszanką zajęczaków jest sucha karma w formie granulatu. Jest to mieszanka ziół, traw i warzyw. Młodym królikom należy podawać pokarm ze zbożem, aby właściwie przybierały na wadze. Pokarm powinien być tylko pochodzenia roślinnego. Podstawową dietą młodych osobników powinno być siano, ponieważ mają większe zapotrzebowanie na białko, niż dorosłe osobniki.

Nie wolno podawać zającokształtnym typowego ludzkiego jedzenia. Na przykład ciastek, cukierków czy czekolady. Szkodliwy jest również czosnek, fasola i cebula. W sklepach zoologicznych dostępne są specjalne mieszanki i granulaty. Suche pożywienie można urozmaicić warzywami i w małych ilościach owocami.

W diecie nie powinno zabraknąć ziół, zieleniny i gałązek.

Niektóre zioła można podawać codziennie. Do nich należy między innymi babka lancetowata, gwiazdnica pospolita, liście malin i brzozy, melisa czy babka szerokolistna. Rzadziej lub w mniejszej ilości powinny być podawane takie zioła, jak pokrzywa, stokrotka, liście borówki i porzeczki, stokrotka, mięta czy liście gruszy. Dobrym dodatkiem do diety będzie również korzeń mniszka lekarskiego.

Zajęczaki uwielbiają marchew, paprykę, ciemną kapustę, pietruszkę, burak i seler. W niedużych ilościach można podawać szpinak i jarmuż. Przysmakiem tych zwierząt jest jabłko, banan, melon, brzoskwinia czy gruszka, ale podawane sporadycznie. W sklepach specjalistycznych dostępne są w sprzedaży specjalne dropsy, chrupki, kolby, mieszanki ziaren, ziół i nasion.

Wszystkie przysmaki powinny być pozbawione cukrów.

Rola siana w życiu zającokształtnych

Żywienie i zdrowie zającokształtnych polega głównie na podawaniu ekologicznego siana. Zajęczakom nie należy ograniczać dostępu do świeżego i niezanieczyszczonego siana. Dojrzałe osobniki mają mniejsze zapotrzebowanie na siano. Poza tym mniej również zjadają granulatu, a więcej warzyw i zieleniny.

W skład siana powinny wchodzić rozmaite zioła, kwiaty i trawy.

Siano wspomaga proces trawienny ze względu na wysoką zawartość włókna i witamin. Błonnik pobudza pracę żołądka i jelit. Królik zjadając siano ściera siekacze. Najlepiej, jak siano pochodzi z ekologicznych upraw. Powinno być wysuszone, zielone i pachnące oraz pozbawione pyłu. Siano należy podawać w paśniku, koszyczku czy specjalnym pojemniku.

Dieta powinna składać się z siana w granicach 70-80%.

Żywienie i zdrowie zającokształtnych dotyczy zwierząt żyjących na wolności, hodowlanych i trzymanych w warunkach domowych. Oswojone zajęczaki często towarzyszą człowiekowi, który dba o ich dietę i zdrowie. Opiekun zwierzęcia powinien profilaktycznie zapobiegać chorobom. Doskonałym przykładem domowego stworzenia jest miniaturowy króliczek, którego najbardziej uwielbiają dzieci.

Dokarmianie zajęczaków w lesie

Żywienie i zdrowie zającokształtnych to podstawa ich długiego życia na wolności. W środowisku naturalnym zwierzęta te narażone są na ataki drapieżników. Największym ich niebezpieczeństwem są lisy i wilki. Zającokształtne występują na wszystkich kontynentach. Przykładem mogą być: zające, szczekuszki, skaliczki, dzikie króliki czy zajęczaki buszmeńskie, które są pod ochroną.

W Polsce popularnymi zajęczakami są: zając szarak i królik europejski.

W północno – wschodniej części Polski żyje jeszcze jeden gatunek ssaka z zającokształtnych, którym jest zając bielak. Jest on pod ścisłą ochroną gatunkową. Zimą, a zwłaszcza w mroźne dni zwierzęta leśne powinny być dokarmiane. Pożywienie należy chronić przed deszczem lub śniegiem.

Z tego względu karma podawana jest w paśnikach, co zabezpiecza ją przed warunkami atmosferycznymi. Zajęczakom na wolności nie trzeba podawać wody, ponieważ będą ją spijały z roślin lub pobierały wraz ze spożywanymi warzywami. Zwierzęta leśne można dokarmiać tylko w porozumieniu z leśniczym albo przedstawicielem koła łowieckiego.

Wykładane są trzy rodzaje pożywienia:

Suche, np. słoma, siano czy suszone pędy z liśćmi.
Soczyste czyli marchew, buraki czy kapusta.
Treściwe, do których zalicza się ziarna zbóż, kasztany, bukiew.

Zwierzęta w lesie dokarmiane są przeważnie przez leśników i myśliwych. Dostarczany pokarm powinien być świeży i dobrej jakości. Dokarmianie zajęczaków i innych zwierząt leśnych odbywa się przeważnie tylko podczas mroźnej zimy. W tym czasie należy wykładać pożywienie regularnie i w tym samym miejscu.

Zdrowie zajęczaków domowych

Każdy zwierzątko w domowej hodowli powinno regularnie odwiedzać lekarza weterynarii. Najlepiej jak będzie to specjalista od zajęczaków. Weterynarz zajmujący się profilaktyką psów i kotów nie zawsze prawidłowo zdiagnozuje zajęczaka. Zwierzęta te powinny być systematycznie odrobaczane i szczepione. Nie ma to znaczenia czy stworzenie będzie przebywało w domu czy wychodziło na spacery.

Bardzo groźna i niebezpieczna dla życia zajęczaków jest myksomatoza. Choroba ta najczęściej przenoszona jest przez owady krwiopijne. Wiosną i latem zwiększa się ryzyko zakażenia. Zającokształtne oprócz zakaźnych chorób mogą zaliczyć schorzenia serca, katar, przerosty zębów i korzeni. Poza tym mogą doświadczyć choroby wątroby, układu trawiennego i moczowego oraz schorzenia pasożytnicze i grzybicze.

W życiu zajęczaka ważna jest prawidłowa opieka.

Właściciel zwierzęcia powinien bacznie obserwować podopiecznego. Zwierzątko swoim dziwnym i niecodziennym zachowaniem powinno wzbudzać niepokój. Na przykład pupil jest osowiały, ma szybki i płytki oddech oraz trudności z wydalaniem moczu czy kału. Poza tym podczas choroby często występują nienaturalne pozycje ciała i brak apetytu.

Niepokojący stan jest wówczas, jeżeli podopieczny nie spożywa pokarmu i go nie wydala powyżej 12 godzin. Skuteczną profilaktyką jest kastracja zwierzęcia, co oznacza nieodwracalne usunięcie narządu rodnego. Kastracja, jak każdy zabieg obarczona jest ryzykiem. Z tego względu powinna być przeprowadzana przez weterynarza od zajęczaków.

Żywienie i zdrowie zającokształtnych ma wpływ na ich kondycję i długość życia.

Podsumowując mają one dobrze rozwinięte siekacze, którymi rozdrabniają pokarm. Porą zimową zajęczaki na wolności często wymagają dokarmiania, ponieważ nie zawsze sobie radzą. W lesie nie należy hałasować, żeby nie płoszyć leśnej zwierzyny. W środowisku naturalnym zajęczaki żyją krócej i niektóre z nich należą do gatunków zagrożonych.